Vai Trò Người Ca Trưởng Với
Ca Đoàn
Đại
cương về Ban hợp ca
Vị thế
của Ca trưởng
I. Đại cương Về
Ban Hợp Ca
Ban hợp ca là sự kết
hợp của một số người, nhiều hay ít là
do Ca trưởng và do nhu cầu.
1.) Cơ cấu phần vụ
Số người trong Ban hợp
ca được phân phối trong cơ cấu căn bản,
giống như tất cả mọi tổ chức khác, đó
là cơ cấu phần vụ, có hình Kim-tự-tháp.
Thông thường Ban hợp
ca có 4 thành phần (bè) chính:
a.) Giọng Kim (Soprano):
giọng nữ có thể hát lên cao và sáng.
b.) Giọng Mộc (Alto): giọng nữ có thể
hát xuống thấp và ấm.
c.) Giọng Thủy (Tenore): giọng nam có thể
hát lên cao và nhẹ.
d.) Giọng Thổ (Basso): giọng nam có thể
hát xuống thấp và nặng.
Tùy theo đòi hỏi của
bài ca, bốn thành phần này có thể hợp
lại thành ba, thành hai hoặc một bè. Đứng
trên bốn thành phần này là Ca trưởng.
Theo đà phát triển, cơ
cấu phần vụ của Ban hợp ca lần hồi phức
tạp hơn. Chẳng hạn có thêm Đoàn Trưởng,
Phụ tá Ca trưởng, Cố vấn, Trưởng bè,
Ban nhạc cụ, vv...
Ngoài ra Ban hợp ca còn
có các công việc phụ cần phân phối như:
hành chánh, tài chánh, âm thanh, vv...
2.) Cơ cấu xã hội
a.) Cơ cấu xã hội
thành hình do tương quan tình cảm giữa
các thành viên. Điểm này hết sức quan
trọng, và góp phần không nhỏ trong việc
sinh tồn của Ban hợp ca.
Nói đến nghệ thuật
là nói đến khía cạnh tình cảm, vì Ban
hợp ca thưởng có 2 phái.
Chính vì cơ cấu xã
hội bị mất quân bình mà nhiều tổ
chức văn nghệ bị tan rã. Tương quan tình
cảm của vài ba thành viên bị khủng
hoảng hay thay đổi.
b.) Mục tiêu của Ban
hợp ca:
Sinh hoạt vào lãnh
vực hợp ca, động lực chính thúc đẩy
là lý tưởng nghệ thuật và tôn giáo;
hoặc vì muốn phụng sự âm nhạc, hoặc
vì muốn phụng sự nhân quần xã hội,
hoặc vì cả hai.
Ngoài ra, vì liên hệ
tình cảm giữa các thành viên trong Ban
hợp ca ràng buộc lôi cuốn nhau, mà Ban
hợp ca thành hình và tồn tại.
3.) Các tương quan
(a.) Tương quan nội
bộ.
Tương quan nội bộ
trong Ban hợp ca không có tính cách pháp
lý, không thể dùng biện pháp cưỡng
chế bắt buộc để gia nhập, phải do sự
mến mộ và lòng yêu thương.
Vì vậy mà lúc bình
thường rất bền chặt, nhưng khi gặp
sóng gió dễ bị đổ vỡ sứt mẻ.
Với uy tín và tình
cảm, Ca trưởng đặt để tương quan vì
lòng tương thân tương ái, các thành
viên chấp nhận và củng cố các mối
dây liên hệ.
Trong một tổ chức,
sự lỏng lẻo hoặc khủng hoảng nhiều khi
chỉ gây nguy hại cho sự phát triển. Còn
đối với Ban hợp ca, có thể mất năng
lực hoàn toàn và đi đến chỗ tan rã,
nếu suy vi và sứt mẻ các mối tương
quan.
(b.) Tương quan ngoại
giới.
Tương quan giữa Ban
hợp ca với quần chúng cũng không chi
phối bởi một qui luật nào. Phần vì
cảnh "đầu tắt mặt tối" giữa
thời buổi khó khăn, phần vì quần
chúng chưa quen tai trước nghệ thuật
hợp xướng, đa số chưa có nhu cầu nghe
hợp ca.
Khi nhạc hợp ca,
đối với quần chúng, có hay không cũng
được, thì không có gì nhất thiết bắt
quần chúng phải gần gũi với nhạc
hợp ca. Vì thế, Ca trưởng phải đưa Ban
hợp ca tìm quần chúng, lôi quần chúng
bằng nghệ thuật trình diễn cao, bằng
tiếng hát điêu luyện và ngọt ngào
cuốn hút.
4.) Đặc tính Ban hợp ca
(a.) Một nghệ thuật
tinh thần.
Ban hợp ca là một
tổ chức tinh thần. Các thành viên tự
ý dấn thân vì say mê nghệ thuật và vì
lý tưởng phục vụ.
Xét về mục đích
tham gia, có 3 loại tổ chức chính:
Lao tù: là tiêu
biểu cho tổ chức cưỡng chế, các
thành viên bị ép buộc tham gia và phải
chấp nhận các luật lệ, mục tiêu đã
được ấn định.
Xí nghiệp: là tiêu
biểu cho tổ chức kinh tế, các thành
viên cân nhắc lợi hại trước khi tham
gia và nhằm mục tiêu vật chất.
Tu viện: là tiêu
biểu cho tổ chức tinh thần, các thành
viên say mê một lý tưởng mà gia nhập.
Ban hợp ca thuộc loại tổ chức này.
(b.) Một hệ thống
mở.
Ban hợp ca là một
hệ thống mở, vì quần chúng được coi
như cùng góp công với Ban hợp ca để
hoàn thành tác phẩm nghệ thuật.
Xét về sự liên
đới giữa tổ chức và ngoại giới,
tổ chức được chia làm 2 loại.
Loại hệ thống kín.
Các tu viện dòng kín là tiêu biểu cho
tổ chức khép kín, vì phong tỏa mọi
liên hệ với ngoại giới.
Loại hệ thống mở.
Các cơ sở thương mại là tiêu biểu cho
tổ chức mở, vì tương quan mật thiết
với ngoại giới. Ban hợp ca thuộc loại
này.
Tóm tắt, Ban hợp ca là
một tổ chức tinh thần thuộc loại hệ
thống mở với hai cơ cấu quan trọng là cơ
cấu xã hội và cơ cấu phần vụ.
Các mối tương quan trong
Ban hợp ca bắt nguồn từ tình cảm và nặng
về tình cảm.
Hiểu được các vấn
đề trên, chúng ta bắt tay vào việc nghiên
cứu các vị thế của Ca trưởng trong tổ
chức có sắc thái đặc biệt này.
II. Vị thế của Ca
trưởng
Ban hợp ca được thành
lập, nuôi dưỡng, tồn tại, huấn luyện và
phát triển phần lớn là nhờ Ca trưởng.
Ca trưởng có nhiều vị thế trong Ban hợp ca:
- Là đầu mối kết
hợp các cơ cấu tổ chức.
- Là trung tâm giữa
các thành tố của Ban hợp ca.
- Là cầu nối giữa
Ban hợp ca và ngoại giới.
1.) Đầu mối và kết
hợp các cơ cấu
Trước hết, Ca trưởng
ở đầu mối các cơ cấu hay vị thế kết
hợp các tương quan lại với nhau.
Ca trưởng là vị thế
đầu mối và kết hợp
2.) Trung tâm của cơ
cấu.
Ca trưởng là điểm
chốt, hay là trung tâm của cơ cấu phần vụ.
Theo ngôn ngữ quản trị học, Ca trưởng là
một yếu nhân. Chúng ta hãy hình dung một
chiếc vó đánh cá:
Nếu một số mắt của
vó bị đứt, còn có thể đánh cá
được. Nhưng nếu chóp lưới bị thủng,
chiếc vó trở nên vô dụng, và cá sẽ bị
lọt hết. Ca trưởng ví như cái chóp lưới
của cái vó đánh cá.
Vì thế, Ca trưởng là
tâm điểm kết hợp mọi mối tương quan về
công việc lẫn tình cảm.
3.) Trung gian giữa các
thành tố.
Ca trưởng còn ở vị
thế trung gian, là người nối kết các
thành viên, và các bè lại với nhau.
Ca trưởng cũng là trung
gian giữa Ban hợp ca và ngoại giới.
Ca trưởng đóng một vai
trò thiết yếu. Thiếu Ca trưởng, mối tương
quan tự nhiên lỏng lẻo, Ban hợp ca chỉ là
nhóm ô hợp không có hệ thống, sẽ bị
chơ vơ mất liên lạc với ngoại giới. [TOP]
|