Nhóm Quê Hương
CHƯƠNG
III
CÁC KÝ HIỆU ÂM NHẠC LIÊN QUAN ĐẾN CƯỜNG ĐỘ
1.
Các
chữ dùng để ghi cường độ thường dùng là :
Pianissimo
(pp) :
Rất nhẹ
Piano
(p) :
Nhẹ
Mezzo-Forte (mf)
: Mạnh
vừa
Forte
(f) :
Mạnh
Fortissimo
(ff) :
Rất mạnh
Có
khi người ta còn dùng ppp để
chỉ cực nhẹ và fff để
chỉ cực mạnh
2.
Các
chữ hoặc ký hiệu dùng để báo hiệu thay đổi cường
:
Crescendo
(Cresc.)
: Mạnh
dần lên
Decrescendo (decresc.)
: Nhẹ
dần lại
Diminuendo (dim.)
: Bớt
lại
Morendo
(mor.)
: Lịm dần
(thường dùng cuối đoạn, cuối bài)
Smorzando
(Smor.)
: Tắt dần
Subito forte (Sf.)
: Mạnh đột
ngột
Sforzando
(Sfz.)
: Nhấn buông,
nhấn mạnh rồi nhẹ ngay (fp)
Marcato (>) : Mạnh mà rời
Staccato (dấu chấm trên
Sotto voce
: Hát nửa
tiếng, êm nhẹ
Dolce
: Dịu dàng,
nhẹ nhàng
Ngoài
ra, để chỉ phải liên kết các dấu nhạc mạnh dần hoặc
nhẹ dần một cách liên tục, không rời rạc, người ta dùng
chữ Legato (liền tiếng,
liền giọng).
3.Phân
loại cường độ:
Có
2 cách phân định cường độ
3.1.Cường
độ cố định: là cường độ được qui
định trước theo nguyên tắc "Phách đầu mạnh,phách
cuối nhẹ", mà không cần để ý đến giai điệu cũng
như ý nghĩa của nó.
Cụ
thể -trong loại nhịp 2 phách:
phách 1 mạnh, phách 2 nhẹ
-trong
loại nhịp 3 phách: phách 1 mạnh, phách 2 vừa, phách 3 nhẹ;
-trong
loại nhịp 4 phách: phách 1 mạnh, phách 2 vừa, phách 3 mạnh
vừa, phách 4 nhẹ. Loại cường độ nầy thường dùng cho
nhạc vũ đạo, quân hành, sinh hoạt, có tính cách bình dân
đaị chúng, hoặc dùng cho người mới
học nhạc để tập luyện giữ đúng nhịp. Nó có tính
cách máy móc vì không để ý đến ý nghĩa của bài nhạc.
3.2.Cường
độ diễn cảm: là cường độ do tiết
tấu hoặc do ý nghĩa
lời ca gợi ý. Chính loại cường độ nầy mới tạo
"hồn" cho âm nhạc. Cần học phân tích tiết tấu
thì mới biết phân phối cường độ sao cho phù hợp với
từng dấu nhạc, từng nét, từng vế, từng câu, từng đoạn,
từng bài nhạc
4. Khi tác giả ghi các ký hiệu về cường độ, thì đó cũng chỉ mới là hướng dẫn sơ khởi cho từng chỗ, từng đầu câu mà thôi, chứ không thể ghi chi tiết cường độ của tất cả mọi dấu nhạc trong câu trong bài được. Dù ghi hay không ghi ký hiệu cường độ, chúng ta cũng phải dựa trên tiết tấu của từng câu, từng đoạn và dựa trên ý nghĩa lời ca để phân phối cường độ cho xứng hợp, vì cường độ là yếu tố chủ chốt làm cho bài nhạc có hồn, có sinh khí. Người ca hát có hồn, có tâm tình là người biết dùng cường độ đúng lúc, đúng nơi. Chúng ta không nên dùng cách diễn tấu máy móc của các loại nhạc vũ,nhạc quân hành, nhạc sinh hoạt để diễn tấu các loại nhạc khác, đòi hỏi mức thưởng ngoạn cao hơn.
TIỂU
ĐỀ ÔN TẬP
1.
Các ký hiệu thông thường để ghi cường độ ?
2.
Các ký hiệu thay đổi cường độ, tăng dần hoặc
nhẹ dần ?
3.
Phần biệt sforzando, sostenuto, marcato, staccato ?
4.
Cường độ cố định là gì? Nên dùng cho loại nhạc
nào?
5.
Cường độ diễn cảm là gì? Những loại nhạc nào
cần đến cường độ diễn cảm?
6.
Loại cường độ nào là yếu tố chủ chốt làm cho
việc trình tấu có hồn? Tại sao?