Từ 1975 đến nay, vấn đề kiểm duyệt bài hát để hát trong nhà thờ có thể nói là được thả nổi, nghĩa là muốn đưa thì đưa, không đưa thì cứ việc đem phổ biến và hát tràn lan. Một thời gian khá lâu không thấy các vị có trách nhiệm nói gì và cũng không nói được, vì dường như sau 1975 trong các giáo phận không còn ban ngành gì hết, mọi người đều lo thủ thế để sống còn mà thôi. Rồi thời cuộc biến chuyển, dần dà các sinh hoạt của nhà đạo lại từ từ hồi sinh, trong đó có vấn đề hát xướng trong các nhàthờ. Tuy sau đó, một vài giáo phận có Ban Thánh Nhạc và kỷ luật về thánh nhạc liên quan đến vấn đề kiểm duyệt các bài hát được nêu lên, nhưng vì đã quá quen với sự tự do thả nổi trong nhiều năm, nên nhiều người không quan tâm và coi đó như một chuyện lỗi thời, trong khi Hội thánh vẫn duy trì luật buôc phải kiểm duyệt. Điều này có văn bản và tài liệu hẳn hoi chứ không phải tùy tiện do một vài nguời viết rồi gửi bài lên mạng Vietcatholic như có người đã nghĩ và nói. Văn bản và tài liệu này vẫn còn hiệu lực và có giá trị cho tới ngày nay. Như vậy, kiểm duyệt bài hát là điều bó buộc và cần thiết. Sở dĩ như thế là để giữ cho bài hát được bảo đảm về giáo lý và nghệ thuật như Thông điệp Musicae Sacrae disciplina viết : “Muốn cho cộng đoàn Ki-tô hữu được thêm phong phú và ích lợi về đường thiêng liêng thì những bài hát đó phải hoàn toàn hợp với giáo lý của đức tin công giáo, trình bày và khai triển giáo lý đó cách chính xác, sử dụng một ngôn ngữ trong sáng và một giai điệu đơn sơ, tránh những lời ca dài dòng, cầu kỳ vô nghĩa. Cuối cùng, mặc dù phải vắn gọn và dễ hiểu, nhưng vẫn phải biểu lộ sự nghiêm trang và tính tôn giáo thực sự.” MSD số 60)
Nhưng ai là người kiểm duyệt và thẩm định bài hát nào là được hát hay không được hát trong nhà thờ ? Có phải là linh mục quản nhiệm hay chính xứ không ? Việc kiểm duyệt là thuộc thẩm quyền chung của Hội thánh. Hội thánh giao quyền này cho các vị Thường quyền sở tại tức các vị Giám mục hay Tổng Đại diện giáo phận. Các vị này lại giao cho một ban hay một người. Nếu là ban thì thường là Ban Thánh nhạc; nếu là người thì là vị kiểm duyệt đuợc chỉ định để xem các sách xin kiểm duyệt xem có gì sai trái về đạo lý hay không. (x. Gl 1983 số 830 cả 3 tiết). Dù vậy, thỉnh thoảng vẫn còn xảy một vài sơ ý và sai sót như trong bài Trên Con đường về quê của Nguyễn khắc Xuyên và Ôi bí tích nhiệm mầu của Hùng Lân chẳng hạn. Điều sai sót trong 2 bài hát này chỉ là sự sơ ý nhỏ của nhạc sĩ và người kiểm duyệt thôi, nhưng lại to lớn và sâu rộng xét về ý nghĩa và có thể đưa tới sự sai lạc trầm trọng về đạo lý. Đó là câu “Vắng bóng Mẹ, con biết cậy vào ai, biết trông nhờ ai” và “Con Một Thiên Chúa, Chúa bỏ Thiên đình”. Vắng bóng Mẹ thì còn có Chúa mà Chúa mới là chính yếu, và Chúa không bỏ Thiên đình mà bởi Thiên đình xuống trần gian.
Đã hẳn trong hoàn cảnh hiện nay ở trong nước cũng như ngoài nước, hỏi bài nào đã được kiểm duyệt bài nào chưa thì thật khó, vì phần lớn, nếu không muốn nói là hầu hết các bài hát từ sau 1975 không được kiểm duyệt, vì chưa có hay ít có người kiểm duyệt, và nếu có kiểm duyệt thì cũng không được công khai hóa và phổ biến rộng rãi trên văn bản hay giấy tờ, bởi một lẽ giản dị là hoàn cảnh không hay chưa cho phép. Vì lý do đó, Ban Thánh nhạc toàn quốc mới đang chuẩn bị để thu tập các bài hát từ sau 1975 đến nay, làm thành một tuyển tập chính thức cho cả nước dùng. Trong khi chờ đợi, có thể dùng các bài hát vẫn quen, trừ những bài được dư luận chú ý và cho là không nên dùng trong nhà thờ. Về điểm này các linh mục quản nhiệm và chính xứ có thể có ý kiến và lời khuyên nhủ các ca đoàn và nếu cần, có thể không cho dùng một số bài hát mà các vị thấy rõ là sai đạo lý, mơ hồ và vô bổ.
Ngoài vấn đề bài hát cần và phải được kiểm duyệt lại còn vấn đề liệu cho có người kiểm duyệt nữa, vì không phải ai cũng kiểm duyệt bài hát được mà phải là người hiểu biết về âm nhạc, thánh nhạc, khá thông thạo phụng vụ, thần học, văn chương thi phú v. v… Tìm đâu ra những người này, vì không phải hễ cứ là linh mục thì làm được mà phải là những linh mục được học hành, có khả năng về vấn đề liên hệ. Mà hiện nay những người như thế này còn hoạ hiếm vì từ trước đến nay, các giáo phận chưa khuyến khích và đầu tư vào công việc này cho đủ. Bởi vậy thiết tưởng đã đến lúc mỗi giáo phận nên cử người đi học thánh nhạc và phụng vụ, vì xem ra hai môn này còn rất ít được lưu tâm. Phải có người thành thạo thì ý kiến và tiếng nói mới được nể trọng.
Có như vậy mới tránh được cảnh mạnh ai nấy nói và nhiều người nói nhưng chẳng ai chịu nghe ai.
LM An-rê Đỗ xuân Quế, OP
1 L A T E S T R E P L I E S (Newest First)
tiencao05
Posted - 04/12/05 : 09:45 Thua cac ban, cac bai hat tai hai ngoai khi chung ta download xuong hoac copy cho nha tho hat,lam sao biet duoc bai nao da kiem duyet va duoc phep hat trong nha tho... Xin cac cha va quy vi co trach nhiem chi dan gium. Da ta.
