| T O P I C R E V I E W |
| dovyha |
Posted - 10/29/10 : 11:59
Quí anh chị mến,
Xin chân thành cám ơn Nhạc sĩ Khổng Vĩnh Thành và hân hạnh giới thiệu đến quí anh chị khắp nơi bài viết "Việc hát Thánh vịnh Đáp ca tiếng Việt Nam" chúng tôi vừa nhận được qua email.
Đồng thời cũng xin mạn phép Nhạc sĩ Khổng Vĩnh Thành được đăng tải nguyên văn nội dung email dưới đây, để quí anh chị đang sinh hoạt trong lãnh vực Thánh Nhạc hiểu thêm tâm ý của Tác giả qua bài viết.
dovyha
______________________
Santa Ana, ngày 29-10-2010
Thưa Nhạc sĩ,
Trong lễ nhận chức của Đức Cha Nguyễn Văn Nhơn tại nhà thờ lớn Hà Nội, Đức Cha Nguyễn Chí Linh, phó chủ tịch HĐGMVN, đã phát biểu:
“Kỷ niệm 50 năm thành lập, Hàng Giáo phẩm Việt Nam bước vào một giai đoạn mới qua đó, các bậc chủ chăn được lắng nghe tiếng nói cộng đồng Dân Chúa cách phong phú và cụ thể hơn, đồng thời cũng học được bài học biện phân cách bình tĩnh hơn đối với những thông tin mỗi lúc một đa dạng, đa chiều và phức tạp hơn.”
Vì nhận thấy việc hát Thánh vịnh Đáp ca bằng tiếng Việt nam cho đến nay vẫn còn có đìểm chưa được thích đáng, nên tôi ghi lại một vài nhận xét, vài thông tin đa chiều, xin gửi Nhạc sĩ duyệt lãm và tùy nghi phổ biến. (Xin xem attached file).
Xưa nay thường “trung ngôn, nghịch nhĩ”, nên đôi chỗ trong bài có thể làm cho người đọc không hài lòng. Tuy nhiên tôi hy vọng sẽ được thông cảm vì đã nói thẳng, nói thật những điều mình nghĩ, như câu danh ngôn xưa “Amicus Plato, sed magis amica veritas”, và cũng không đi ra ngoài ý kiến của Đức Cha Nguyễn Chi Linh trong bài phát biểu trên:
“Điểm tích cực thứ hai là dù khác biệt, thậm chí có khi là đối lập, nhưng tất cả mọi quan điểm đều có một mẫu số chung là lòng yêu mến Giáo Hội. Suy nghĩ và cách biểu hiện khác nhau, nhưng lòng yêu mến vẫn là một.”
Bài này chỉ có mục đích là mong mọi người, nhất là những ai có trách nhiệm trực tiếp, tìm cách giúp cho việc hát Thánh vịnh đáp ca mau chóng thoát ra khỏi những lấn cấn kéo dài quá lâu, đã mấy chục năm qua, để việc phụng thờ Chúa được tốt đẹp hơn.
Với lòng thành thật tri ân, tôi mong nhận được những lời góp ý xây dựng của Nhạc sĩ, nếu có thể được.
Nguyện xin Chúa chúc lành cho Nhạc sĩ.
Kính thư,
Khổng Vĩnh Thành
e-mail: [email protected]
 Download Attachment: Việc hát Thánh vịnh Đáp ca tiếng Việt Nam
617.96 KB |
| 9 L A T E S T R E P L I E S (Newest First) |
| Binh Nhieuloc |
Posted - 12/19/10 : 20:32
Rất cám ơn Michelle đã giúp đỡ.
Bình Nhiêulộc
Thư về: [email protected] |
| michelle |
Posted - 12/19/10 : 20:02
Mạn phép anh Bình michelle post file PDF có đầy đủ hình minh họa
Download Attachment: Gregorian_MODE.pdf
1821.12 KB |
| Binh Nhieuloc |
Posted - 12/19/10 : 11:16
Thân chào quí vị,
Đã khá lâu Bình không có điều kiện để diễn đàn, hôm nay thức đêm để góp chút ít sự tìm hiểu về Bình ca Grégorian.
Sự mày mò tìm hiểu cá nhân có thể phiến diện, nhưng có lẽ khi trình bày ra để có thể nhận thêm ý kiến của các bậc tiền bối thì Bình ít nhiều học hỏi thêm những gì mình đang say mê tìm tòi.
Bình tiếp cận nhạc Bình ca chắc cũng khá muộn màng và phần lớn thì được lấy từ Internet.
Suy nghĩ hiện tại là luật lệ về Thánh ca thánh nhạc là để người ta làm được những gì tốt nhất, chứ luật lệ không phải là cái ách nặng nề để tròng lên vai người khác.
Bài Viết dưới đây là một ít tư liệu, ban đầu được soạn ra cho Nguyệt san Thánh Nhạc Ngày Nay, giờ đây xin tạm bổ sung một ít thông tin để thành một bài viết tương đối chấp nhận được để gửi tặng bạn bè quốc nội cũng như ở hải ngoại .
Đồng thời cũng xin anh chị em đóng góp thêm ý kiến để có thể hiệu chỉnh và nâng cao thêm nữa những gì còn khiếm khuyết do hạn chế cá nhân , để làm một tập tư liệu nhỏ như là công việc bổ ích .
GIỚI THIỆU NHẠC BÌNH CA
Contents
Nguồn gốc
Bản văn nhạc Bình ca
Tiết tấu
Giai điệu
Những giai điệu cổ xưa
Bài hát âm tiết
Bài hát ngâm nga
Ký hiệu Bình ca
Liên Nốt
Tiểu nốt
Các mốt nhạc Bình ca
Thang âm Bình ca Gregorian
Âm giai Bình ca Gregorian
Tính chất âm giai
Hình thể nhạc bình ca
Phần riêng lễ
Phần thường lễ
Giờ kinh phụng vụ
Bảng đối chiếu một số thuật ngữ
Thánh vịnh Bình ca
Cung thứ nhất
Cung thứ hai
Cung thứ ba
Cung thứ tư
Cung thứ năm
Cung thứ sáu
Cung thứ bảy
Cung thứ tám
Phân tích
Tròn cú và bán cú
Khởi điệu cho tám cung
Trung đoạn
Công thức chấm dứt
Khái quát 8 cung Thánh vịnh
Ví dụ minh họa
Chương trình chép nốt nhạc Bình ca
Tổng quan
Thiết kế
Nhập nốt
Dàn trang
Xuất tập tin
Nguồn gốc
Bình ca Gregorian là Cung nhạc lâu đời nhất hiện vẫn được sử dụng ở Tây Âu. Nhạc phụng vụ Ki tô giáo có nguồn gốc từ âm nhạc phụng vụ Do Thái, Hy Lạp và dùng tiếng La Tinh. Khi hội thánh đầu tiên được tự do ra khỏi các hầm mộ sau khi Hoàng đế Constantine đã ban hành quyền tự do tôn giáo vào năm 313, điều này đưa đến thuận lợi lớn cho các Cung thờ phượng. Các nhà thờ Ki tô giáo đã tuyên bố Công giáo là quốc giáo của Đế chế La Mã năm 391, và xướng viên chuyên nghiệp đã giúp cho các giai điệu tôn giáo lan rộng ra khắp các nhà thờ mới. Đến thế kỷ thứ 5 và thứ 6, một truyền thống truyền khẩu đã được xây dựng trong khu vực phụng vụ riêng biệt. Vì vậy, truyền thống La Mã khác hẳn với các hệ thống Beneventan hoặc Ambrosian. Các hệ thống khác là những nghi thức Gallican, Celtic và Mozarabic. Giáo hoàng Gregory I (590-604) đã sang định các văn bản đó đã được sử dụng trên toàn đế chế. Ngài đã không đụng chạm vào các giai điệu, nhưng tên của ngài vẫn sẽ luôn luôn được kết nối với âm nhạc.
Bản văn nhạc Bình ca
Nói về Bình ca La Tinh, tức là nói về bản văn. Thực chất của nó là bản văn phụng vụ được đọc to lên. Khi các giáo đoàn bắt đầu phát triển, các văn bản đã được hát ngâm (hát theo một cung điệu). Điều này đã nâng cao cho giọng đọc, nhưng hát ngâm vẫn còn khá đơn điệu và nhàm chán. Để giải quyết việc này, các xướng viên đã sáng tạo hơn khi nhấn giọng: trên các âm tiết, nơi nào cần nhấn giọng, họ hát một nốt cao hơn. Hoặc họ hạ thấp nốt cuối cùng, cũng giống như ngữ điệu của bạn giảm xuống ở cuối câu. Kỹ thuật này vẫn còn được thấy trong hát kể đơn giản như Dóminus vobíscum. Et cum spíritu tuo.
Các xướng viên đã nhanh chóng phát triển một loạt các hoa mỹ. Âm tiết quan trọng có một cái gì đó 'phụ trợ', kết thúc câu – giai kết – các nốt có xu hướng đi xuống, để làm cho giai điệu 'đi về' đến một điểm nghỉ ngơi. Những cấu trúc 'nguyên thủy' dễ thương vẫn có thể được tìm thấy trong các bài đọc (Thư gửi tín hữu và Tin mừng), lời mở đầu, kinh Lạy Cha, các kinh nguyện và tất nhiên trong nhiều đối ca của Giờ kinh Phụng vụ.
Nhưng người ta vẫn đòi hỏi nhiều hơn, và các xướng viên muốn mang đến cho cộng đoàn của họ những gì họ có thể làm được. Dần dần, các cung ngâm đơn giản phát triển thành những giai điệu phức tạp. Một số vần đã lên đến hai mươi nốt, và đã được gọi là melisma (ND – ngâm nga). Tất nhiên, điều này làm phong phú kho tàng âm nhạc và chỉ dành cho những giọng ca được đào tạo.
Bỏ qua những phát triển lướt giọng và các nốt nhấn nhá chúng ta có thể gặp phải khi hát Bình ca Gregorian, cơ sở thực sự của nó tất cả vẫn là văn bản. Các ưu tiên chính của bất kỳ xướng viên hoặc ca đoàn là phải luôn luôn được rõ ràng và dễ hiểu. Từ, câu và chi câu phải được hát theo cách đó. Đây là một tính chất điển hình của Bình ca Gregorian: cho đến âm nhạc thời Phục hưng, ví dụ, âm nhạc mới được đặt nặng hơn so với ca từ, lúc đó nhạc không lời mới được biên soạn.
'Quy luật' rõ ràng này đưa đến vài hình thể quan trọng trong thực hành. Bình ca Gregorian gắn bó chặt chẽ với bản văn La Tinh. Có một số bản văn Hy Lạp trong phần thường lễ (Kyrie eleison đương nhiên, cũng như Hagios o Theos (Thánh Thần của Chúa) trong Improperia (đối ca và đáp ca) ngày Thứ Sáu Tuần Thánh) nhưng nói chung, ngôn ngữ chính thức là tiếng La Tinh. Văn bản La Tinh, đó là: các biến thể của ngôn ngữ thời Trung cổ có hơi khác so với phiên bản cổ điển (chủ yếu là trong lĩnh vực phát âm). Do tầm quan trọng của văn bản, các xướng viên phải hiểu nó cho thấu đáo.
Bình ca Gregorian được hát a capella, không có nhạc đệm (kể cả với một đại phong cầm). Quy luật này không phải luôn luôn như vậy, tuy nhiều giáo đoàn không có những kỹ năng và nền tảng âm nhạc cần thiết, nhưng ca đoàn nên cố gắng hát a capella. Một tính năng của Bình ca Gregorian chant trong thực tế đó là 'đơn âm': chỉ có một nốt mỗi lúc (ND - không có bè). Điều này cũng có nghĩa là nó không thể được hát kép quãng tám, tức là không dùng ca đoàn hỗn hợp, mặc dù không phải ai cũng đồng ý về điều này. Cả hai giới đã có cùng một khả năng âm nhạc, tất nhiên, nhưng nên sử dụng nó một cách riêng biệt. Các lựa chọn về sau là phải có giọng nam và giọng nữ thay nhau (ví dụ trong một bài Thánh vịnh).
Vì vậy, tóm lại: nền tảng cho bất kỳ đối ca Gregorian nằm trong văn bản của nó. Do đó, sự hiểu biết các văn bản và các liên kết giữa các câu và thành phần là căn bản. Chỉ sau này âm nhạc mới có ý nghĩa riêng tự thân của nó.
Tiết tấu
Bình ca Gregorian khác với âm nhạc đương đại ở một số tính chất, nhưng rõ ràng nhất là tiết tấu của nó. Nhạc Bình ca có một cấu trúc tiết tấu tự do, trái với quan niệm ô nhịp ‘metrum’, chia nhạc thành các đơn vị của thời gian bằng nhau. Nguyên tắc metrum này, có thể được tìm thấy trong mọi thể loại nhạc chúng ta biết ngày nay, bất kể cho dù đó là rock, cổ điển và nhạc jazz. Nguồn gốc của nó nằm trong kỷ nguyên của âm sắc, cụ thể hơn trong các vấn đề các nhà soạn nhạc đa âm phải đối đầu: nếu một nhóm các xướng viên hoặc nhạc công cùng diễn tấu một câu nhạc, họ phải bắt đầu và kết thúc cùng một lúc và diễu tấu đồng loạt với nhau. Cách duy nhất để có thể diễn được như vậy: các nốt phải có trường độ. Tổng của tất cả các nốt trong một nhịp sẽ bằng với nhưng nhịp kế tiếp. Đó là nguyên tắc căn bản trong các bản motet của Ockeghem, các bản giao hưởng của Beethoven và các ca khúc của Spice Girls ...
Như chúng ta đã biết, Bình ca Gregorian không có metrum, chỉ có tiết tấu, mà bạn có thể mô tả như là một chuyển hành làn sóng tự nhiên, phần nào giống như thủy triều. Bạn có thể dự đoán rằng mục nước sẽ tăng, nhưng mỗi làn sóng là khác nhau, một số nhanh hơn, một số chậm, một số cao hơn. Các mô hình tiết tấu Gregorian khi nhiều khi ít: có vẻ như bình thường nhưng bên trong nó rất đa dạng và tự do. Điều này chủ yếu là do khía cạnh đơn điệu, mà các xướng viên được tự do diễn tả mỗi từ ngữ ứng với một phách. Đó là điều thú vị về Bình ca Gregorian.
Trong thực tế, khả năng nắm bắt các nốt vuông của bạn không phải là khó khăn trong Bình ca Gregory. Tiết tấu thì có đôi chút phức tạp hơn. Mỗi phần có vấn đề đúng tiết tấu của nó, dựa trên mô hình phát biểu tự nhiên của văn bản. Đó là lý do tại sao các dấu luôn được chỉ ra trong cuốn sách hát. Độ căng được xây dựng hướng về dấu nhấn và giảm đi sau đó. Ở một mức độ cao hơn, có mô hình chung của toàn bộ câu văn và các thành phần của nó. Tất cả những yếu tố này kết hợp thành một tổ hợp vô cùng phức tạp của tiết tấu, hỗ trợ nhau và cuối cùng xác định hình thể của bài ca như một tổng thể.
Vào của thời kỳ hoàng kim của Bình ca Gregorian , xướng viên không chỉ biết hát giai điệu cho có tâm hồn, họ cũng đã chọn những chi tiết tiết tấu tinh tế từ thế hệ trước. Khi phân tích các tác phẩm trong khoảng thế kỷ thứ 10, các tu sĩ đã tìm cách ghi lại nốt nhạc và lưu truyền cho các thế hệ tương lai. Mặc dù hệ thống liên nốt còn khiếm khuyết, nhất là khi nó liên quan đến ký hiệu mô tả cao độ và giai điệu, khía cạnh tiết tấu của nó cũng đã khá là tinh tế. Các Liên nốt (Neumes) đã được coi là một loại mật mã không thể khám phá trong nhiều thế kỷ, đó là một trong những nguyên nhân cho sự mai một của nó. Nhưng trong khoảng một thế kỷ nay, chúng tôi đã được hiểu bí mật, chủ yếu là nhờ vào các học giả tại Solesmes. Kiến thức đó cho phép chúng tôi khôi phục lại tiết tấu gốc của Bình ca Gregorian, và để cuối cùng bỏ kỹ thuật chọn-một-nốt-và-làm-cái-gì-đó-với-nó đã được rất phổ biến trong lĩnh vực cổ ca Gregorian. Cuối cùng, nó đang trở thành âm nhạc một lần nữa.
Giai điệu
Những giai điệu cổ xưa
Thuật ngữ giai điệu cũng có thể rất tốt khi chúng ta thảo luận về các Cung cổ nhất của Bình ca Gregorian. Người xướng viên chỉ hát văn bản trên một âm duy nhất, rõ ràng nhất có thể. Cấu trúc ‘đơn điệu’ này sau đó được tinh chỉnh bằng cách thêm nốt nhạc trên dấu nhấn của từ. Những nốt phụ, cao hơn hoặc thấp hơn, tùy thuộc vào chức năng trong câu: các âm tiết cuối đoạn sẽ được hát bằng một nốt thấp hơn, cho thấy sự kết thúc của câu theo cú pháp và âm nhạc. Những giai điệu ban đầu bao gồm tối đa 2-3 nốt khác nhau. Nhưng theo đà phát triển của âm nhạc, kết quả là nhạc mục chúng ta biết ngày hôm nay. Trong nhạc mục này, chúng tôi phân biệt giữa hát theo âm tiết và hát ngâm nga.
Bài hát âm tiết
Những bài hát âm tiết (Syllabic antiphons – Đối ca âm tiết) chỉ có một nốt hoặc một liên nốt (nhóm nhỏ các nốt) trên mỗi âm tiết (vần). Các bài đọc và lời cầu nguyện giáo dân là những ví dụ tốt, như là Pater noster (Kinh Lạy Cha). Các bộ bài hát âm tiết cũng bao gồm các cung Kinh tiền tụng và đa số các đối ca trong Giờ kinh Phụng vụ.
Ví dụ Việt ngữ:
Bài hát ngâm nga
Bài hát ngâm nga (Melismatic antiphons – Đối ca ), ngược lại, là những bài hát thực sự với chuỗi dài các nốt cho một âm tiết. Ví dụ, Kyrie (Kinh thương xót). Chữ e thứ nhất ngân qua 13 nốt, chữ e thứ nhì 9 nốt. Và đây là những ngân nga vẫn còn khá khiêm tốn so với Alleluias và Thánh vịnh Đáp ca mà xướng viên phải ngâm vô kể các nốt. Một ví dụ điển hình là phần lớn các Responsoria trong Giờ kinh Phụng vụ của Matins.
Ví dụ Việt ngữ: Philip – Hoàng Kim 133
Ký hiệu Bình ca
Đây là sự mô tả các nốt nhạc Bình Ca Gregorian, nhờ đó mà bất cứ ai cũng có thể đọc và hát được.
Nhạc Bình Ca được viết bằng các “Liên nốt” neume, mỗi nốt ứng với một vần.
Bình Ca Gregorian không có số nhịp gì cả, nó chỉ các những nhóm tiết tấu gồm 2 hoặc 3 nốt.
Vạch nhịp phân chia các câu nhạc và có thể cho phép nghỉ mốt chút để lấy hơi, giống như hoặc
Bài ca không có hoá bộ (khoác nhạc & dấu hoá), nhưng có các thể (modes) (tương tự như các thể nhạc trong âm nhạc hiện đại).
Bài ca được viết trên khuông nhạc có 4 dòng kẻ, thay vì khuông nhạc nhạc 5 dòng hiện nay.
Ký hiệu định vị nốt Do trên khuông nhạc. Đó là dòng thứ ba từ dưới đếm lên, vì vậy các dòng sẽ là F-A-C-E.
Ký hiệu nghĩa là nốt Do nằm trên dòng kẻ trên cùng, cho nên các dòng sẽ là D-F-A-C.
Ký hiệu là khoá Fa và định vị nốt Fa trên khuông nhạc. Ở đây, nốt Do nằm trên dòng kẻ thấp nhất.
Liên Nốt
Punctum: Đây là một nốt nhạc đơn
Virga: Nốt này tương tự với một punctum.
Podatus (pes)
Khi một nốt được viết bên trên một nốt khác như thế này,
thì hát nốt dưới trước, rồi luyến lên nốt trên.
Clivis (flexa)
Khi nốt cao đi trước, nó được viết thành Clivis.
Scandicus
Có ba nốt (hoặc nhiều hơn) luyến lên.
Salicus
Có ba nốt (hoặc nhiều hơn) luyến lên,
nhưng nốt chính giữa có một vạch nhỏ đi theo (vertical episema):
nốt này ngân ra một tí.
Climacus
Có ba nốt (hoặc nhiều hơn) luyến xuống.
Torculus (pes flexus )
Ba nốt thêu (luyến lên rồi luyến xuống).
Porrectus (flexus resupinus)
Nốt cao, nốt thấp, nốt trung (Cung giống nốt thoát trong hoà âm).
Vạch đức khởi sự từ nốt thứ nhất và sổ xuống đến hết nốt ở giữa.
Scandicus flexus
Bốt nốt, luyến lên rồi đáp xuống.
Porrectus flexus
Một liên nốt porrectus được thêm một nốt thấp nằm ở cuối.
Climacus resupinus
Chuyển động ngược chiều với scandicus flexus.
Torculus resupinus
Thấp – cao – thấp - cao.
Pes subbipunctus
Một nốt luyến lên, hai nốt luyến xuống.
Virga subtripunctis
Dãy bốn nốt, luyến xuống.
Virga praetripunctis
Dãy bốn nốt, luyến lên.
Tiểu Nốt
(Liquescent Neumes)
Epiphonus (liquescent podatus)
Những nốt nhỏ không tính nhịp
vì nó để hát cho những âm vần phức tạp.
Cephalicus (liquescent flexa)
Liên nốt liquescent giống như thế này, Nốt cao đi trước nốt thấp!
Pinnosa (liquescent torculus)
Giống như vậy, Nốt cao nhất đi trước nốt thấp sau cùng.
Porrectus liquescens
Nốt nhỏ luông luôn đi sau cùng.
Scandicus liquescens
Nốt nhỏ là nốt cao nhất.
Quilisma
Đây là dấu răng cưa nằm ở giữa.
Nốt thứ nhất ngân ra dài hơn nốt ở giữa một tí.
Có vài cách để diễn tả nốt ngân dài
Cách thứ nhất là thêm một dấu chấm (punctum-mora) đi theo sau hình nốt.
Nó tương đương với nốt có dấu chấm trong âm nhạc hiện đại.
Cách thứ nhì để diễn tả nốt ngân dài là đặt nhiều nốt giống nhau cho cùng một vần.
Nó được gọi là repurcussive neume
Dấu gạch ngang (episema) bên trên liên nốt có nghĩa là hoãn lại như ký hiệu rit. trong âm nhạc hiện đại.
Dấu vạch dọc (episema) nằm bên dưới một nốt có nghĩa là nhấn nhẹ giống như dấu nhấn.
Có một dấu hoá được dùng trong nốt nhạc Bình Ca:
Tương đương với dấu Bb trong âm nhạc hiện đại.
Tại cuối mỗi dòng nhạc có một ký hiệu nốt nhỏ được viết để báo trước nốt nhạc ở đầu dòng nhạc kế tiếp
custos
Và đó là cách đọc nốt nhạc Bình Ca Gregorian!
Nguồn bài: [http://rickmk.com/Chant/index.html]
Các mốt nhạc Bình ca
Thang âm Bình ca Gregorian
Trước khi đi vào các Âm giai La Tinh, cần phải tìm hiểu về các Thang âm La Tinh:
Tám thang âm Bình ca chia thành bốn cặp, mối cặp có một mốt (mode) chính cách và một mốt biến cách.
Thang âm chính cách Dorian Phrygian Lydian Mixolydian
Thang âm biến cách Hypodorian Hypophrygian Hypolydian Hypomixolydian
Tiếp đầu ngữ “Hypo-” có nghĩa là “thấp hơn”
Trong đó, ký tự “f” là viết tắt của từ Fondamental: nốt gốc.
Nhận xét:
● Các thang âm chính cách khởi đầu tại nốt gốc và được đánh số là 1, 3, 5, 7; các nốt gốc đó nằm trên một phím trắng; chúng tạo nên 4 thang âm có vị trí nằm giữa Do trưởng tự nhiên và La thứ tự nhiên. Thang âm khởi đầu tại nốt Fa (Lydian) có chứa nốt Si giáng.
● Các thang âm biến cách khởi đầu bên dưới nốt gốc 1 quãng bốn và được đánh số là 2, 4, 6, 8; thang âm thứ 8 (Hypomixolydian) có các nốt giống với thang âm thứ nhất (Dorian).
Âm giai Bình ca Gregorian
Kể từ thế kỷ 17, giới âm nhạc Tây phương đã phân loại cả hai loại nhạc cổ điển và dân gian theo Mốt (mode) của chúng: hoặc trưởng hoặc thứ. Đối với nhạc Bình ca Gregorian, thể nhạc này ít phức tạp hơn. Hoặc có vẻ như vậy khi bạn nhìn vào biểu đồ bên dưới cho lần tiếp cận đầu tiên. Trên thực tế, điều này cũng khá hợp lý.
Thể nhạc nhà thờ của một bài hát thực sự được xác định bởi vị trí của bán cung ở âm giai cụ thể. âm giai đó được xác định bởi gọi là các Nốt Tận (finalis) (nốt nhạc cuối cùng của bài hát, được tô màu đỏ trên biểu đồ). Hầu hết các bài hát có các nốt Nốt Tận là re, mi, fa hoặc sol. Yếu tố thứ hai là giọng nam cao, cung kể (còn gọi là át âm, được tô màu xanh trên biểu đồ). Giai điệu của một bài hát được xác định bởi lực ‘căng’ (tension) giữa hai ‘cực’ (poles). Điều đó nghe có vẻ hơi lý thuyết, nhưng vị trí của các bán cung giữa Nốt Tận và cung kể có tầm quan trọng sống còn đối với các tính chất cụ thể trong các Mốt (mode) khác nhau. Chỉ cần cố gắng và chú ý đến nó khi nghe nhạc Bình ca Gregorian, và bạn sẽ sớm tự nhận ra những Mốt của nó.
Các Mốt truyền thống được chia thành bốn cặp, mỗi thể trong số đó bao gồm một hình thái chính cách (authentic) và một hình thái biến cách (plagal) tương ứng. Đây là các nhóm đó:
Cung Nốt Tận Thể nhà thờ Tên La tinh
Đệ nhất RE I và II Protus
Đệ nhị MI III và IV Deuterus
Đệ tam FA V và VI Tritus
Đệ tứ SOL VII và VIII Tetrardus
Như chúng tôi đã nói trước, sự phân chia này chủ yếu là theo một truyền thống, ấn định sau khi có những biến thể đã ít nhiều dựa vào kiểu mẫu gần đây nhất. Vì vậy, chắc chắn, không phải mỗi bài hát có thể được phân loại theo hệ thống này kiểu cứng nhắc, và có thể có người thích nghi với một biểu đồ nào đó để thành lập nên một âm điệu 'đặc biệt' với nốt nhạc ở đây hoặc ở kia. Đó là chủ yếu là do thực tế là chỉ có hai nốt của toàn bộ bài hát được xem xét: các Nốt Tận và cung kể. Một Nốt Tận-RE với một câu thánh vịnh với cung kể ở giọng LA là theo Cung Đệ nhất thể I, trong khi một Nốt Tận-MI với cung kể LA có nghĩa là một Đệ nhị thể IV, bất kể những phát triển giai điệu của bài hát như thế nào.
Để nhận diện các âm giai theo quan điểm trưởng thứ, biểu đồ được sắp xếp lại như sau:
Trong đó, “k” là cung kể; “t” là nốt tận.
Nhận xét:
● Bốn âm giai đầu được xếp vào loại âm giai thứ vì có tồn tại quãng 3 thứ.
● Bốn âm giai sau được xếp vào loại âm giai trưởng vì có tồn tại quãng 3 trưởng.
● Hai âm giai Đệ nhị (Phrygian) có tồn tại quãng 2 thứ (mi-fa).
● Âm giai thứ VII có cấu trúc giống âm giai thứ V.
Từ biểu đồ trên, có thể quy nốt tận về chung gốc để có thể so sánh các âm giai:
Nhận xét:
Hầu hết các bài hát của Giờ kinh Phụng vụ có thói quen đặc thù và không tương hợp với hệ thống “bát âm” (octo-echos - tiếng Hy Lạp nghĩa là 'tám nốt'). Vì vậy, ví dụ các bài hát kết thúc tại MI nhưng cung kể tại DO! Vì vậy, các học giả đã cố gắng thực hiện một vài điều chỉnh trong hệ thống của họ. Các Đối ca Chiêm niệm (Monasticum Antiphonale) (có chứa các Thánh vịnh và một số đối ca ngắn dùng để cầu nguyện) cho thấy các phương thức sau đây:
Cung Cung bậc Nốt Tận Cung kể Tên La Tinh Tính chất
nhà thờ
Đệ nhất chính cách I re la Protus authenticus SOLEMMIS
Đệ nhất biến cách II re fa Protus plagalis GRAVIS
Đệ nhị chính cách III mi si Deuterus authenticus
Cung dịch chỉnh III mi do Tonus recentior IMMENSUS
Đệ nhị biến cách IV mi la Deuterus plagalis MYSTICUS
Cung thay thế IV la re Tonus alteratus
Đệ tam chính cách V fa do Tritus authenticus LAETUS
Đệ tam biến cách VI fa la Tritus plagalis SERENUS
Đệ tứ chính cách VII sol re Tetrardus authenticus CANORUS
Đệ tứ biến cách VIII sol do Tetrardus plagalis DULCISONUS
Cung hành hương -- sol la + sol Tonus peregrinus
Cung bất thường -- la la Tonus irregularis
Cung trực tiếp -- do do Tonus in directum
Có thể xếp biểu đồ lại lần nữa với chuẩn là cung kể:
Nhận xét:
● Hầu hết các nốt tận đều thấp hơn cung kể.
● Vài cung ngoại lệ có nốt tận bằng với cung kể.
Tham khảo trang Web: http://www.schuyesmans.be/gregoriaans/EN/ENmuziek.htm
Tính chất âm giai
Tính chất từng âm giai Bình ca đã được Nhạc sư Antôn Tiến Dũng mô tả là đặc tính tâm lý như sau:
1. SOLEMMIS (Trọng thể): Mốt Đệ nhất Chính cách (Modus protus anthenticus) có nốt Tận là RÊ, cung kể là LA, thể thứ, thức bổng, kết trọn.
● Tính chất : nghiêm trang, cương quyết, uy nghi, tôn nghiêm, oai vệ, đượm màu sắc đế vương. Đây là thức trọng thể nhất.
2. GRAVIS (Nghiêm trang): Mốt Đệ nhị Biến cách (Modus protus plagalis) nốt Tận là dấu RÊ, cung kể là dấu FA, thể thứ, thức trầm, kết trọn. Thức này được đặt tên là GRAVIS.
● Tính chất : dịu ngọt, êm dịu, bình lặng, khiêm tốn và đơn sơ, thâm trầm, nghiêm trọng, thích hợp với suy tư trầm lặng. Ví dụ: Bài “Victimae paschalis”
3. IMMENSUS (Bao la): Mốt Đệ tam Chính cách (Modus deuterus authenticus) có nốt tận là MI, cung kể là ĐÔ, thể thứ, thức bổng, kết lửng.
● Tính chất : hân hoan, bí nhiệm, giầu ấn tượng tôn giáo, thích hợp trong việc diễn tả sự vô biên, ca tụng sự bao la của Thiên Chúa cùng những mầu nhiệm cao cả và sâu xa. Ví dụ: Nếu bài Thánh ca lượn quanh cung kể ĐÔ với quãng 3 thứ LA-ĐÔ, và kết bằng quãng 3 SOL-MI, lúc đó bài thánh ca gợi lên nỗi buồn thanh tịnh, thương mến. Từ cung kể ĐÔ trở xuống, bài thánh ca ưa kết câu ở dấu SOL và với dấu SI bình, bài thánh ca đượm vẻ hùng tráng, mạnh mẽ, diễn tả một niềm vui đầm ấm.
4. MYSTICUS (Huyền bí): Mốt Đệ tứ Biến cách (Modus deuterus plagalis) có nốt tận là MI, cung kể là LA, thể thứ, thức trầm, kết lửng.
● Tính chất : buồn dịu, cảm xúc kín đáo, suy niệm, khiêm cung, thống hối, thích hợp để diễn tả sự huyền bí của các mầu nhiệm. Ví dụ: Nếu bài thánh ca thường đi xuống dấu SOL-MI, lúc đó bài thánh ca gợi được một bầu không khí suy niệm tuyệt diệu, một bầu không khí siêu thoát, gạt bỏ ngoại cảnh để thu gọn vào nội tâm mà cầu nguyện, tưởng niệm.
5. LAETUS (Kiểu dáng đẹp): Mốt Đệ tam Chính cách (Modus tritus authenticus) có nốt tận là FA, cung kể là ĐÔ, thể trưởng, thức bổng, kết trọn.
● Tính chất : hân hoan, vui tươi, cương quyết, bạo dạn, thành thực, chắc chắn; mặc dầu đôi khi nhuộm vẻ u buồn. Ví dụ: Nếu dòng ca vươn từ dưới lên như FA-LA-ĐÔ, đôi khi vươn tới dấu FÁ, và dùng dấu SI bình, thì dòng ca có vẻ bạo dạn, vui tươi. Còn khi dòng ca lượn xuống với dấu SI giáng thì trở nên mềm mại, yêu kiều, dễ dàng gây được nỗi cảm thông.
6. SERENUS (Trong sáng): Mốt Đệ tam Biến cách (Modus tritus plagalis) có nốt tận là FA, cung kể là LA, thể trưởng, thức trầm, kết trọn.
● Tính chất : êm dịu, kín đáo, vui thầm lặng, yên tĩnh, thanh tịnh mộc mạc nhưng rõ ràng, trong sáng, quả quyết thích hợp để diễn tả đức tin và niềm hy vọng.
7. CANORUS (Du dương): Mốt Đệ tứ Chính cách (Modus tetrardus authenticus) có nốt tận là SOL, cung kể là RÊ, thể trưởng, thức bổng, kết lửng.
● Tính chất : vui tươi, vang lừng như chuông, bay bổng, hy vọng, sáng sủa, hoan lạc, thích hợp để diễn tả những tâm tình sung sướng, những cảnh tượng huy hoàng, những lời cầu nguyện đầy tin cậy.
8. DULCISONUS (Ngọt ngào): Mốt Đệ tứ Biến cách (Modus tetrardus plagalis) có nốt tận là SOL, cung kể là ĐÔ, thể trưởng, thức trầm, kết lửng.
Hình thể nhạc bình ca
Phần riêng lễ
Phần riêng lễ là những bài hát có văn bản thay đổi tùy theo hoàn cảnh. Các phần chính của Phần riêng lễ là:
• Nhập lễ
• Thánh vịnh - Đáp ca
• Alleluia
• Dâng lễ
• Hiệp lễ
Phần thường lễ
Khác với phần riêng lễ, có văn bản khác nhau tùy theo hoàn cảnh, việc cử hành Thánh lễ bao gồm bài ca có văn bản cố định, không thay đổi theo từng ngày lễ.
• Kinh Thương xót
• Kinh Vinh danh
• Kinh Thánh Thánh
• Kinh Lạy Chiên Thiên Chúa
Giờ kinh phụng vụ
Có ba hình thể được dùng trong các Giờ kinh Phụng vụ:
• Đối ca
• Đáp ca
• Ca vãn
Bảng đối chiếu một số thuật ngữ
Việt La Tinh Pháp Anh
Nhập lễ Introitus Introït Introit
Thánh vịnh đáp ca Graduale Graduel Gradual
Alleluia Alleluia Alléluia Alleluia
Tung hô Tin mừng Tractus Trait Tract
Ca tiếp liên Sequentia Séquence Sequence
Dâng lễ Offertorium Offertoire Offertory
Hiệp lễ Communion Communion
Kinh Thương xót Kyrie Kyrie Kyrie
Kinh Vinh danh Gloria Gloria Gloria
Kinh Tin kính Credo Credo Credo
Kinh Tiền tụng Préface Preface
Kinh Thánh thánh Sanctus Sanctus Sanctus
Kinh Lạy chiên Thiên Chúa Agnus Dei Agnus Dei Agnus Dei
Giải tán Ite Ite missa est
Benedicamus Domino Let us bless the Lord
RIP Requiescat in pace Repose en paix Rest in peace
Đối ca Antiphone Antienne Antiphon
Đáp ca Responsum Répons Responsory
Kinh nguyện Prex Prière Prayer
Bài đọc Lectio Lection Reading or Lection
Thánh vịnh Psalmus Psaumes Psalm
Ca nguyện Canticulum / canticum Cantique Canticle
Ca vãn Hymnus Hymne Hymn
Văn xuôi Prose Prose
Thánh vịnh Bình ca
Kitô giáo có thói quen hát cả Thánh Vịnh theo cách thức của Do Thái.
Cách hát này dùng Cung ngâm vịnh luân phiên giữa một xướng viên và ca đoàn hay giữa hai ca đoàn.
Cấu trúc của cách hát thánh thi là hát âm tiết (vần): nghĩa là với từng âm tiết của văn bản sẽ tương ứng với một âm thanh của giai điệu.
Các cung này đã được phổ dụng tại Rô ma từ tiền bán thế kỷ thứ 5.
Cung thứ nhất
D
D
D2
f
g
g2
g3
a
a2
a3
Cung thứ hai
D
Cung thứ ba
b
a
a2
g
g2
Cung thứ tư
g
E
Cung thứ tư, cung kể Re
(Đây là cung thứ tư được gọi là cung "dịch giọng")
g
A*
Cung thứ năm
a
Cung thứ sáu
F
Cung thứ bảy
a
b
c
c2
d
Cung thứ tám
G
c
G*
Cung "Hành hương"
Câu đầu tiên
Đối với những câu thơ khác
Giai điệu "trong directum"
Phân tích
Tròn cú và bán cú
Thánh Vịnh bao gồm các câu tròn cú và mỗi câu tạo thành hai bán cú, tách với nhau bằng một dấu sao (*). Nếu bán cú đầu tiên có một độ dài đáng kể, nó có thêm một ngắt đoạn flexa (flexa) được chỉ thị bằng một chữ thập (†).
Ví dụ:
Parátum cor ejus speráre trong Domino, † confirmátum ejus cor est * commovébitur donec không despíciat inimicos suos.
Dixit Dóminus Domino meo: * Sede một meis dextris.
tạo thành những công thức đặc biệt để lặp đi lặp lại trong mỗi câu. Thánh vịnh phải được hát trong cùng một “mốt” (mode) của đáp ca đi kèm.
Một công thức hát thánh thi đầy đủ gồm:
• Khởi điệu (initium, intonation)
• Cung kể (tenor hoặc át âm)
• Giai kết, có ba loại:
o Ngắt đoạn (flexa trong bán cú đầu tiên),
o Trung đoạn (giữa câu, mediatio, median)
o Dứt đoạn (cuối câu, terminatio, termination).
Khởi điệu: Đây là phần nhỏ ở đầu của bài Thánh vịnh để liên kết đáp ca với cung kể. Nó bao gồm hai, ba hoặc bốn nốt, hoặc tạo thành liên nốt, tương ứng với hai hoặc ba âm tiết. Khởi điệu là hát chỉ trong câu đầu tiên của các Thánh Vịnh. Các câu khác bắt đầu bằng cung kể.
Tuy nhiên, trong các kinh Magnificat, Benedictus và bài ca ngợi Nunc dimittis, mỗi câu bắt đầu với khởi điệu mặc dù cho những câu thơ Quod parasti của Nunc dimittis, Requiem aeternam và Et lux của lễ mồ, bị cho là quá ngắn, khởi điệu không được.
Khi một số thánh vịnh được hát với một đáp ca duy nhất, khởi điệu sẽ được đặt vào đầu của mỗi câu của chúng, cho đến lúc kết thúc với câu Gloria Patri.
Khởi điệu cho tám cung
Khởi điệu với hai âm tiết
Khởi điệu với ba âm tiết
Cung 1
và Cung 6
Cung 2
Cung 3 Cung 5
Cung 4 Cung 8
Cung 7
Cung Hành hương
Câu đầu tiên của kinh Magnificat có khởi điệu đặc biệt ở cung 2 và cung 8..
Cung 2
Cung 8
Trung đoạn
Các trung đoạn trang trọng
Cung 1
và cung 6
Cung 2
và cung 8
Cung 3
Cung 4
Cung 5
Cung 7
Công thức chấm dứt
Những khởi điệu với đáp ca khác nhau là do các giai kết khác nhau, nó là để tạo điều kiện cho khởi điệu của các đáp ca, khi kết thúc thánh vịnh.
Việc chấm dứt của từng trường hợp cụ thể được chỉ định theo hai cách:
a) Đặt bên cạnh số cung của các đáp ca của một ký tự cho biết các nốt tận: A, B, C, E, F, G
Ví dụ:
8c
Ký tự hoa được sử dụng khi nốt cuối cùng của dứt đoạn trùng với nốt gốc của cung đó, ngoài ra thì dùng ký tự thường.
Ví dụ:
7c
Trong ví dụ này, số 7 cho thấy cung của đáp ca và ký tự c là nốt dứt đoạn. Ngoài ra, ký tự c là chữ thường cho chúng ta biết nốt tận của dứt đoạn là nốt Do, và khác nhau với nốt gốc của cung thứ bảy.
Khi dứt đoạn có cùng một nốt tận, ngay sau ký tự, có chỉ số nhỏ để phân biệt: g, g2, g3, g4.
Ví dụ:
1 D2
Trong ví dụ này, cho biết rằng nó là cung thứ nhất và nốt tận của dứt đoạn là nốt Re, chũ cái D hoa cho biết nốt tận trùng với nốt gốc của cung này. Số 2 nhỏ, đặt bên phải phía trên, cho biết kiểu dứt đoạn thứ nhì đã được sử dụng.
b) Đây là kết thúc của riêng, trong mỗi trường hợp, được ký hiệu bằng các nguyên âm euouae viết tắt của saeculorum. Amen -, vào cuối mỗi đáp ca với giai điệu đặc trưng của giai kết cuối cùng.
Trong ví dụ này, bạn có thể thấy dòng nhạc kết của đáp ca Tu gloria trình bày các nhịp cuối cùng của bài Thánh vịnh tương ứng:
8c
Khái quát 8 cung Thánh vịnh
Cung thứ nhất: Trung đoạn có một dấu nhấn với hai vần và 10 Giai kết.
D
D
D*
f
g
g2
g3
a
a2
a3
Cung thứ nhì: Trung đoạn có một dấu nhấn và Giai kết có một dấu nhấn với một vần đi trước
Cung thứ ba: Trung đoạn có hai dấu nhấn và Giai kết có một dấu nhấn với một đến ba vần đi trước
Cung thứ tư ở cao độ ban đầu:
Cung thứ tư: Trung đoạn có một dấu nhấn với hai vần đi trước và Giai kết có một dấu nhấn có hoặc không có 3 vần đi trước
g
E
Cung thứ tư ở một cao độ dịch giọng:
g
A
A*
Cung thứ năm: Trung đoạn có một dấu nhấn và Giai kết có hai dấu nhấn
Cung thứ sáu: Trung đoạn có hai dấu nhấn hoặc một dấu nhấn với một vần đi trước và Giai kết có một dấu nhấn với một vần đi trước
Cách trang trọng:
Cung thứ bảy: Trung đoạn có hai dấu nhấn và Giai kết có hai dấu nhấn
a
b
c
c2
d
Cung thứ tám: Trung đoạn có một dấu nhấn và Giai kết có một dấu nhấn với 2 vần đi trước
G
G*
c
Cung “Hành hương”: Trung đoạn có một dấu nhấn với hai hoặc ba vần đi trước và Giai kết có một dấu nhấn với một vần đi trước
Ví dụ minh họa
Ví dụ sau đây là Thánh Vịnh 111 theo cung 3.
Psalmus 111
2. Potens in terra erit semen éjus: * generatio rectórum benedicétur.
3. Glória et divitiæ ín dómo éjus: * et justitia éjus mánet in sæculum sæculi.
4. Exórtum est in ténebris lúmen rectis: * Miséricors, et miserátur, et justus.
5. Jucundus homo qui miserétur et cómmodat, † dispónet sermónes suos in judício: * quia in ætérnum non commovébitur.
6. In memória aetérna érit justus: * ab auditióne mala non timébit.
7. Paratum cor éjus speráre in Dómino, † confirmátum est cor éjus: * non commovébitur donec despíciat inimícos suos.
8. Dispérsit, dédit paupéribus: † justítia éjus manet in sæculum sæculi: * cornu ejus exaltábitur en glória.
9. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
10. Sicut érat in princípio et nunc, et sémper, * et in sæcula sæculorum Amen.
Thánh Vịnh 112 theo cung 4.
Psalmus 112
2. Sit nómen Dómini benedíctum, * ex hoc nunc, et usque in sæculum.
3. A solis ortu usque ad occásum, * laudábile nomen Dómini.
4. Excélsus super omnes gentes Dóminus, * et super cælos glória ejus.
5. Quis sicut Dóminus Deus noster, qui in altis hábitat, * et humilia réspicit in caelo et in terra?
9. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
10. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sæcula sæculorum. Amen.
Chương trình chép nốt nhạc Bình ca
Tổng quan
Grégoire là một chương trình chép nốt nhạc Bình ca Gregorian.
Chương trình hoạt động rất giống những chương trình đồ hoạ, không cần nhiều kiến thức chuyên môn để sử dụng nó. Thiết kế của nó rất trực quan cho phép thao tác dễ dàng với bất cứ ai đã làm quen với chương trình máy tính.
Trong trình tự chép nhạc, bạn sử dụng chuột để kéo và thả các hình nốt được thiết kế sẵn theo các Liên nốt để đặt lên khuông nhạc 4 dòng. Sau đó, bạn nhập ca từ gắn vào theo hình nốt liên quan. Chương trình tự động cân đối khoảng trống giữa các ca từ và giữa các hình nốt (gọi là "crénage" trong tiếng Pháp). Không cần phải lo lắng về khoảng cách giữa các ghi chú hoặc âm tiết của bạn.
Sau khi đã chép xong bài nhạc, bạn có thể:
• In tài liệu,
• Sao chép một khuông nhạc vào vùng nhớ tạm của Windows,
• Xuất bài nhạc thành một tập tin ảnh bitmap (bmp) hoặc vector (WMF hoặc định dạng EMF). Bạn có thể chèn các hình ảnh này vào một tài liệu văn bản khác như MS-Word hoặc Corel Draw … ,
• Trực tiếp xuất tập tin sang MS-Word.
Thiết kế
Tất cả các chức năng trong Grégoire có thể sử dụng thông qua một cú Nhấn chuột!
• Sử dụng thanh công cụ Tools và các đối tượng khác nhau Thanh công cụ (trôi nổi hay cố định) tất cả các công cụ cần thiết đều trong tầm tay.
• Chương trình cho phép bạn có thể mở nhiều tài liệu cùng một lúc, cho phép bạn nhanh chóng Copy-Paste đối tượng (liên nốt vv) giữa các tài liệu. Tiết kiệm được rất nhiều thời gian chép nhạc!
• Sử dụng chương trình này cả hai chức năng Copy-Paste và kéo-thả đều thao tác được dễ dàng, cho dù đó là trong vòng một khuông nhạc duy nhất, hoặc giữa khuông nhạc, ngay cả giữa khuông nhạc trong các bài nhạc khác nhau!
• Bất cứ lúc nào bạn có thể đặt vào hoặc sửa đổi các liên hệ giữa âm tiết và liên nốt bằng cách sử dụng đơn giản kích chuột trực tiếp trong cửa sổ tài liệu. Các khoảng trống giữa các liên nốt sẽ được điều chỉnh tự động!
Ví dụ dưới đây cho bạn thấy môi trường làm việc của Grégoire: các chức năng quan trọng nhất của chương trình đều hiện diện trong Thanh công cụ Tools. Đối tượng của Thanh công cụ cung cấp một cách tiện lợi việc sử dụng các đối tượng thường dùng. Bạn có toàn quyền kiểm soát vị trí của các thanh công cụ đối tượng trong cửa sổ chính. Khi bạn di chuyển một đối tượng Thanh công cụ trôi nổi đi đến cạnh cửa sổ, nó sẽ được neo vào cạnh đó. Khi bạn rời khỏi nó bất cứ nơi nào ở giữa cửa sổ, nó vẫn nổi và hình nốt bạn mới vừa chọn sẽ nằm sẵn ở trạng thái chờ.
Nhập nốt
Khởi sự chép một bài nhạc vô cùng đơn giản và có thể được thực hiện trực tiếp với con chuột.
Sử dụng chương trình bạn làm việc như bạn sẽ làm trên giấy:
Trên giấy Sử dụng chương trình
Lấy một trang giấy trắng.
Tạo một tài liệu mới (sử dụng nút trên thanh công cụ Tools).
Lấy bút và vẽ khuông nhạc.
Điều chỉnh màu sắc và kích thước theo sở thích của bạn.
Vẽ một nốt ý hoặc một liên nốt.
Chọn đối tượng thích hợp trên một trong những thanh công cụ Đối tượng rồi kích chuột vào nơi mong muốn ở khuông nhạc.
Thêm các ca từ tương ứng và sắp xếp nó cho nguyên âm nằm ngay trực tiếp dưới nốt đầu tiên của liên nốt này này. Nhập các ký tự của ca từ. Chương trình sẽ thực hiện sự liên kết hoàn toàn tự động.
Lặp lại hai bước cho đến khi bạn đến cuối của các khuông nhạc. Lặp lại hai bước cho đến khi bạn đến cuối của các khuông nhạc.
Lưu trữ các tài liệu ở nơi an toàn
Lưu tài liệu vào một tập tin.
Dàn trang
Chúng tôi đã đề cập bên trên là bố trí trang sẽ không chỉ được thực hiện trong ứng dụng này, mà còn có thể xuất ra dữ liệu đem qua một chương trình xử lý văn bản hoặc thiết kế xuất bản (ví dụ như MS Word™, WordPerfect™, StarOffice™, InDesign™, vv). Bạn sẽ chắc chắn tự hỏi tại sao và làm thế nào.
Xuất tập tin
Tôi có thể chèn một khuông nhạc vào trong một tài liệu văn bản không? Cách làm như thế nào?
Một khi các khuông nhạc hoàn tất bạn chỉ cần kích vào nút để tạo một tập tin hình ảnh của các khuông nhạc. Sau đó, bạn có thể sử dụng trình soạn thảo văn bản của bạn để nhập tập tin này và để chèn hình ảnh bất cứ nơi nào bạn muốn. Thông thường bạn sẽ tìm thấy chức năng chèn hình trong trình đơn Insert hoặc lệnh Import nằm trong trình đơn File.
Chương trình cũng có khả năng xuất các khuông nhạc của các các bài nhạc trực tiếp đến một tài liệu MS-Word™. Bạn kích hoạt tùy chọn này bằng cách kích vào nút . Lúc đó một cửa sổ nhỏ sẽ mở ra cho phép bạn chỉ định một số tùy chọn tiếp theo.
Ví dụ:
Trong ví dụ dưới đây (lấy từ bài tập trong tài liệu hướng dẫn chương trình), chúng tôi chép ba khuông nhạc rồi chuyển thành một tài liệu MS-Word™ có một chữ hoa lớn và ghi chú ở đầu bài.
Xem thêm chi tiết tại: http://gregoire.tele.free.fr/en/index.php
Hạ tải chương trình miễn phí tại: http://gregoire.tele.free.fr/en/down.php
![]() ![]() ![]()
TB: Hình ảnh minh hoạ không thể chèn vào trang Web này. Tôi không biết phải nhờ admin hay ai khác giúp tôi chèn hình vào, hoặc cung cấp văn bản gốc . Tập tin văn bản muốn đính kèn lên đến hơn 11Mb nên cũng không thượng tải được.
Bình Nhiêulộc
Thư về: [email protected] |
| dovyha |
Posted - 12/04/10 : 16:21
Anh Đức bachviet mến,
Trong một gia đình, cho dù gánh nặng của miếng cơm manh áo có oằn vai còng lưng đến mấy, các bậc cha mẹ cũng không thể nào lơ là chuyện dạy dỗ con cái cho nên người, biết học ăn học nói, học gói học mở, biết lễ phép kính trên nhường dưới, v.v. và v.v. Giáo Hội Mẹ của chúng ta cũng vậy thôi, mặc dù "có quá nhiều điều trước mắt...khẩn trương hơn..." (như anh viết), nhưng không vì thế mà các đấng bề trên có thể thiếu sót trong việc dạy dỗ con cái mình, dù là những việc-tưởng-như-không-đáng!
Bàn về bản văn những Thánh vịnh Đáp ca, tôi chưa hình dung được bản dịch vừa mới mẻ vừa chính thức trong tương lai sẽ như thế nào để những người sáng tác Thánh Ca "phải trung thành với bản văn, không được sửa", nên hổng dám nói năng chi. Tuy nhiên, nại ra "cái giới hạn của con người, không gian, thời gian...cũng luôn có phần phiến diện, chưa hoàn hảo" (bachviet) và "cái người dịch...chẳng bao giờ bất diệt, luôn đổi dời và cũng thay" (bachviet) để rồi phê bình hoặc khước từ những qui luật nào đó dù-khắt-khe-nhưng-đúng-đắn thì xem ra... không hay lắm! Chúng ta đều biết, dù nhiều dù ít, những thành viên của các ban phiên dịch là những nhà chuyên môn thuộc nhiều lãnh vực (kể cả thơ văn và âm nhạc) và những thành quả của họ rồi sẽ được Ủy ban Phụng tự chuẩn nhận và được Toà Thánh châu phê. Vậy thì bản văn được phê chuẩn ấy chắc chắn phải có giá trị và chính xác hơn cái "cảm hứng" của một cá nhân nhạc sĩ nào đó với "cái giới hạn của con người, không gian, thời gian...cũng luôn có phần phiến diện, chưa hoàn hảo" vốn được xem như một chân lý chứ phải không?
Bất cứ một cuộc chơi nào cũng đều có những qui định riêng của nó, và mỗi người, với sự tự do của mình, tùy ý chọn cuộc chơi, nhưng lại không thể tùy ý không tôn trọng luật chơi. Trong Phụng vụ, có 3 loại bản văn (bản văn cố định, bản văn được thích nghi, và bản văn được thay thế) và các nhạc sĩ được tùy ý chọn thể loại sáng tác cho riêng mình. Ngoài ra, cũng còn những thể loại khác như những bài ca bình dân tôn giáo, những bài ca "vào đời", những bài ca giáo lý, bài ca Tin mừng... Điều quan trọng và cần thiết là những người sáng tác cần hiểu biết và đủ khiêm nhường để tuân theo những hướng dẫn và những qui định của từng thể loại thánh ca theo đường hướng của Giáo Hội.
Chẳng hạn như:
- muốn sáng tác Bộ lễ dùng trong Phụng vụ: một hai điều cơ bản cần tuân theo là sử dụng đúng bản văn Phụng vụ và xin phép Chuẩn nhận (dù cho có phải chờ dài cổ, hu hu hu...);
- muốn sáng tác Thánh ca dùng trong Thánh lễ và các nghi thức Phụng vụ: ngoài việc phải tuân theo những chỉ dẫn về ý tưởng, nhạc điệu và lời ca, cần phải có phép Chuẩn nhận của Thẩm quyền địa phương;
- còn muốn... có một khoảng trời riêng, không nhất thiết phải luôn theo một khuôn sáo định luật, không phải qua vòng kiểm duyệt đôi khi tưởng như khắt khe, hoặc không phải dài cổ ngóng trông chờ đợi một giấy phép Chuẩn nhận thì nên chọn hướng đi từ cửa nhà thờ trở... ra vậy! hihihi...
Làm khác đi hay làm ngược lại, có nghĩa là chúng ta đã vi phạm một luật chơi, và một khi đã phạm lỗi, dù chúng ta có chơi hay đến mấy, chúng ta vẫn là kẻ... thua cuộc!
Một chút chia sẻ cuối tuần...
dovyha |
| hoangmusic |
Posted - 12/03/10 : 21:53
Xin cám ơn anh Đỗ Vy Hạ với sự giải thích rất chân tình , cũng xin cám ơn anh Trần Thế về tư liệu của Ban Thánh Nhạc anh cung cấp .
Từ Sách lễ Giáo Dân do Nhà xuất bản Hiện Tại ấn hành khoảng năm 1966, rồi sau này Nhóm CGKPV đã đưa ra bản dịch mới, tôi thấy : trong các nghi thức phụng vụ đều sử dụng theo bản dịch cũ (truớc 1974), trong khi đó, hầu hết các ấn phẩm Công giáo đều sử dụng bản dịch của nhóm CGKPV (sau 1976)(lịch công giáo hằng năm, báo Công giáo và dân tộc, cũng như các tạp chí của báo Thánh nhạc ngày nay)- như vậy đã thấy hình thành hai huớng: trong nhà thờ sử dụng bản dịch cũ, còn trong văn hoá công giáo ngoài xã hội lại sử dụng Bd. CGKPV - và theo thông tin anh Trần Thế cung cấp từ lebaotinh.com sẽ có thêm thêm bản dịch Việt ngữ mới . Hy vọng GH Việt Nam sẽ sớm có một bộ Kinh Thánh chung cho Văn Hoá Kitô giáo Việt Nam : cả trong Nhà thờ và ngoài xã hội đều là một .
CTH |
| bachviet |
Posted - 12/01/10 : 03:33
Kính thưa quý anh chị thân mến,
Cũng cột này, cách đây hơn 2 tuần, em vào và đọc cột này, post trước. Thú thật, vừa mới đọc tựa đề "Vấn Đề Thánh Nhạc" là em bắt mắt ngay, hì hì...(bởi dù sao cũng đã hơn 30 năm ù ù cạc cạc theo hát bừa mà, hì hì...). Ấy thế, nhưng vừa đọc xong cái câu nhập đề của bài ấy của nhà bác Trầm Thiên Thu là quote:
"Ngày xưa, những người có “máu nhạc” bị gán cho biệt danh “xướng ca vô loài”, tức là bị chê tới mức tối đa.
là em bị...sựng ngay, hì hì...chả biết tại sao?! Định ít hôm khi tâm thần ổn định là em viết ít dòng kính gởi nhà bác Trầm Thiên Thu, ấy nhưng rồi nhà bác Batê nhanh chóng...ứng khẩu, đọc nghe cũng đã, nên em tịt nguồn cảm hứng(bởi đã có người...hát vọng đôi câu, hát vọng đôi câu, dừng tay viết mướn..a..ối a lòng sầu, lòng sầu vẩn vơ (2 lần) vẩn vơ sầu "thơ của ông Phạm Thiên Thư, Phạm Duy phịa nhạc ấy mà"), hì hì...
Dông dài, hôm nay lại đọc bài này (thực ra là đã đọc ở Vietcatholic rồi) lại cho em cái cảm tưởng bức xúc rằng Thánh Nhạc của chúng ta, có "lề trái" và "lề phải" như...báo chí ở trong nước hiện nay.
Em thật không có gì phản ứng với bài những điều trong bài viết của NS Khổng Vĩnh Thành, chỉ có một điều không thuận mấy là ...phải giữ nguyên từng chữ một được dịch ra và được chuẩn nhận. Ở điểm này, em hổng đồng ý chăm phần chăm. Bởi, dù là ai, cái giới hạn của con người, không gian, thời gian...cũng luôn có phần phiến diện, chưa hoàn hảo. Giáo hội Mẹ có quá nhiều điều trước mắt...khẩn trương hơn...để các đấng bề trên cần tiếng nói mạnh hơn, rõ ràng hơn, hơn là...từng chữ trong Thánh Vịnh khi các nhạc sĩ phổ nhạc. Nếu sáng tác những bài hát cỡ như bài...ví như bài... "Như Có Bác Hồ", thì em cũng có thể phịa cỡ dăm bài qua vài chai bia...hì hì... (hơi phét chút!). Nói thế, ý em muốn nói rằng...kính thưa quý bác, Lời Chúa bất diệt, không đổi dời, chẳng thay...nhưng cái người dịch...chẳng bao giờ bất diệt, luôn đổi dời và cũng thay, hì hì...
Hãy để cho các nhạc sĩ có một khoảng trời để dẫn hồn người khác đến riêng với Chúa. Đâu nhất thiết phải luôn theo một khuôn sáo định luật...lề trái, lề phải...mới có thể nâng tâm hồn lên?!
Xứ này, chúng ta chắc được nghe quá nhiều dạy dỗ, nhưng luôn khao khát kẻ sống chứng nhân!
Hãy làm với tâm niệm..xin Danh Cha cả sáng, nước Cha trị đến, ý Cha thể hiện...là chính. Mọi thụ tạo đều là thụ tạo...
Duc |
| tranthe |
Posted - 11/30/10 : 15:11
Anh Đỗ Vy Hạ,
Anh Cao Thanh Hoàng mến,
tôi xin trích ra phần liên quan tới Thánh Vịnh, Đáp Ca trong bài của Ủy ban Thánh nhạc – Hội đồng Giám mục Việt Nam: Đại hội Thánh nhạc lần thứ 27 đăng trên lebaotinh.com :
3. Bộ lễ (Kinh Thương Xót, Vinh Danh vv…) và Thánh Vịnh Đáp Ca:
Có thể soạn các âm điệu cho các bản văn này, nhưng không được sửa chữa các bản văn (Trích thư Bộ Phụng Tự và Kỷ Luật Bí Tích gửi Đức cha Chủ tịch UBTNVN đề ngày 03-02-2010). Vì thế:
a/ Chỉ sử dụng những bộ lễ nào soạn âm điệu đúng với bản văn chính thức đã được Tòa Thánh phê chuẩn ngày 10-05-2005 trong cuốn Nghi thức Thánh lễ xuất bản năm 2005. Thí dụ Bộ lễ Seraphim, Ca lên đi, vv…
b/ Tạm thời sử dụng những Thánh vịnh Đáp ca đã được phép trước đây cho đến khi có những Thánh vịnh Đáp ca đúng tiêu chuẩn.
c/ Để sáng tác cung nhạc cho Thánh vịnh Đáp ca, xin các nhạc sĩ chờ đợi bản dịch Việt ngữ chính thức được phê chuẩn mới soạn nhạc và phải trung thành với bản văn, không được sửa.
4. UBTN chưa thể cam kết vào một thời điểm nào có thể cung cấp tối thiểu những bản hát cần thiết cho nhu cầu Phụng vụ, vì một đàng còn phải chờ đợi UB Phụng Tự hoàn tất bản dịch sách lễ Rôma và sách các bài đọc, đàng khác còn tùy nguồn hứng và ơn soi sáng của Chúa Thánh Thần.
Nguồn: UB Thánh Nhạc / HĐGMVN
Xin xem nguyên bài: http://www.lebaotinh.com/?p=3729#more-3729
Thân mến
Trần Thế |
| dovyha |
Posted - 11/30/10 : 10:22
Anh Hoàng mến,
Thú thật là tôi không đủ hiểu biết, cũng như không đủ khả năng để trả lời thắc mắc của anh.
Vài ba năm trước đây, tôi đã từng đặt câu hỏi trực tiếp với Đức cha Hoà và Cha Mi Trầm là "nên sử dụng bản văn nào để sáng tác Thánh vịnh Đáp ca: bản văn trong Sách lễ Bài Đọc hay bản dịch của Nhóm Phụng vụ các giờ kinh?". Nếu tôi nhớ không lầm thì cả hai vị đều trả lời rằng "Hãy chờ!", chờ cho Ủy ban Phụng tự trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam hoàn thành bản dịch mới. Bản thân tôi từ 30 năm nay vẫn dùng bản văn trong Sách lễ Bài Đọc nên cũng chẳng ngại... chờ thêm. Hơn nữa, mặc dù bản dịch của Nhóm PVCGK có vẻ "khá phổ biến" nhưng vẫn chưa được các thẩm quyền cho phép sử dụng trong Phụng vụ, vậy thì có phải là bản văn trong Sách lễ Bài Đọc đang hiện hành vẫn là bản văn chính thức?!
Anh đặt vấn đề về sự khác biệt giữa hai bản văn, thì đúng là có như vậy. Ở Giáo xứ tôi đang phục vụ (Dallas, Texas), chúng tôi dùng sách Cử Hành Thánh Thể do Cơ sở Dân Chúa in ấn, có một số bài Thánh vịnh Đáp ca còn có cách tách câu không giống bản nào hết nữa kìa!
dovyha |
| hoangmusic |
Posted - 11/29/10 : 21:38
Anh Đỗ Vy Hạ kính,
rất mong anh chỉ giúp: Thánh vịnh Đáp ca sử dụng theo Bản dịch của Cha Thuấn (trong các sách lễ) hay theo bản dịch của nhóm CGKPV ? Tôi thấy hiện nay tại Saigon, trọn bộ Kinh Thánh đã xuất bản(bản chữ lớn cũng như chữ nhỏ) đều sử dụng theo bản dịch của nhóm CGKPV.
Các TV giữa hai bản có khác nhau lắm không ? Tôi thấy trong lễ CN 1 TN, lễ Chúa chịu phép rửa, hai câu đáp khác nhau lắm:
1. Chúa sẽ chúc phúc cho dân Người trong cảnh thái bình (SLGD)
2. Xin Chúa tuôn đổ phúc lành cho dân hưởng bình an (CGKPV)
Xin cám ơn ạnh
CTH |
|
|
