T O P I C R E V I E W |
DoniSJ |
Posted - 11/04/03 : 14:16 Xin trích đoạn bài viết của cha Dao Kim cho bà con đọc.. (lại)..... hvh ------------------------------------- IIỊ Những Ðề Nghị Áp Dụng: 1. Bộ Lễ: Bỏ những bộ lễ không theo bản dịch chính thức của Ủy Ban Phụng Vụ thuộc Hội Ðồng Giám Mục Việt Nam.
Nhiều tác giả đã có cảm xúc riêng tư đi quá giới ha.n. Chẳng hạn, trong một bộ lễ (không ghi tên tác giả) khá thông dụng vùng Houston - "Lạy Giavê khoan nhân" - có câu: "Chúa Kitô, dủ thương đoàn con đắm đuốị" Tiếng Latinh là "Christe eleison", Tiếng Anh: "Christ, have mercy". Tiếng Pháp: "O Christ, aie pitié", Tiếng Tây Ban Nha: "Cristo, ten piedad", "Tiếng Ðức: "Christus erbarme dich", Tiếng Việt: "Xin Chúa Kitô thương xót chúng con". Ðã đành chúng ta là con người yếu đuối, tội lỗi, nhưng Giáo Hội không dùng chữ đắm đuốị Ðắm đuối theo Tự Ðiển Việt Nam của Lê Văn Ðức và Lê Ngọc Trị, có nghĩa là chìm ngập, không cứu vớt được: chết đắm chết đuốị "Chúa Kitô, dủ thương đoàn con đắm đuối", xét theo kiểu nói Việt Nam, còn là một câu thiếu khiêm tốn để được dủ thương.
Cũng trong bộ lễ này, Kinh Vinh Danh đã là mất rất nhiều ý nghĩa của bản kinh. Kinh "Thánh Thánh" thì sẽ được nghe là "Thành Thành, Thanh Thanh, Thánh Thánh" do xếp bởi ba nốt Rề Rề La La Rế Rế của hợp âm Rê (thiếu định âm), và câu "Hoan hô Chúa trên các tầng trời, hoan hô Chúa trên các tầng trời" hoàn toàn chép lại (hoặc cóp lại, nhái lại) bộ lễ Ca Lên Ði 2 của Kim Long đã được sáng tác từ năm 1968! Tóm lại, (khi nghe phân tích từng phần) bộ lễ này không xứng đáng được hát trong phụng vụ.
Một bộ lễ khác mang tên "Bộ lễ Hy Vọng", tác giả Lê Quốc cũng đã tự dịch bản kinh cho mình một cách rất linh tinh. Nhưng đặc biệt trong kinh "Lạy Chiên Thiên Chúa", tác giả viết: "Hỡi Người là Chiên Thiên Chúa, hỡi Người đến gánh tội muôn dân, hỡi Người là Chiên Thiên Chúa, hỡi Nguời đến xóa tội trần gian, xin thương xót và xin ban cho chúng con ơn bình an". Lập lại 3 lần như thế và kết bằng coda "Xin thương xót chúng con". Kiểu nói này coi vẻ khá thách thức.
Ngay cả bộ lễ của tác giả Nguyễn Văn Trinh "Lạy Chúa xin dủ tình thương xót chúng con', dùng điệu nhạc Slow Rock mà làm cho bản kinh mất ý nghĩa hoặc lập đi lập lại một câu y như người nói lắp. Ví dị trong kinh Vinh Danh: "là Chúa/ Cha toàn năng, Ngài sáng/ tác bao kỳ công... Người đã gánh muôn tội tình, muôn tội tình, của trần gian, của trần gian... Ngôi Ba là tình yêu, là tình yêu, là tình yêu... một tình yêu sẽ vô biên". Chúng ta đâu phải tiên tri để nói rằng tình yêu Chúa sẽ vô biên? Thực sự Thiên Chúa đã là vô thủy vô chung, tình yêu của Ngài cũng đã là vô biên rồi!
Bộ lễ của Thành Tâm "Xin thương xót Chúa ơi", tác giả cũng đã tự thay đổi bản dịch, nhưng ít nhất kinh Vinh Danh cũng đã theo khá sát bản di.ch. Và xét về âm nhạc, kỹ thuật viết của Thành Tâm cứng cát hơn của Nguyễn Văn Trinh. Ðặc biệt của bộ lễ này là câu Tuyên Xưng sau Truyền Phép đã khá phổ thông, đến nỗi khi Ủy Ban Thánh Nhạc Việt Nam đặt lại vấn đề, và coi đây là một lời tuyên xưng sai (Con tuyên xưng Chúa đã chết đi) thì chính Thành Tâm cũng đã xin rút lại bài nàỵ
Riêng hai bộ lễ của Nguyễn Văn Trinh và Thành Tâm đã đưa đến nhiều hiểu lầm cho giới trẻ, là làm sao thì làm, miễn là thành một bài hát để hát, và để ban nhạc tha hồ vung vít theo điệu Slow Rock là đươ.c. Thật ra, đây thuộc là bản văn cố định, thuộc về tín lý, phải theo sát bản văn đã được Hội Ðồng Giám Mục chuẩn nhận và được Tòa Thánh châu phê, in trong sách lễ Rôma: không được thay đổi vì bất cứ lý do gì.
2. Câu Tuyên Xưng Ðức Tin: Do những lý do kể trên, cũng nên dứt khoát loại bỏ câu tuyên xưng sau Truyền Phép của tác giả Thành Tâm: "Con tuyên xưng Chúa đã chết đi", và dùng những câu tung hô theo sát bản dịch của Hội Ðồng Giám Mục Việt Nam (có 3 kiểu).
Kiểu 1:
Chủ Tế: Ðây là mầu nhiệm đức tin
Giáo dân: Lạy Chúa, chúng con loan truyền Chúa đã chịu chết, và tuyên xưng Chúa đã sống lại, cho tới khi Chúa lại đến.
Kiểu 2:
Chủ tế: Chúng ta hãy tuyên xưng mầu nhiệm đức tin
Giáo dân: Lạy Chúa Kitô phục sinh, mỗi lần ăn bánh và uống chén này, chúng con loan truyền Chúa đã chịu chết và đợi chờ ngày Chúa lại đến.
Kiểu 3:
Chủ Tế: Cao cả thay mầu nhiệm đức tin!
Giáo dân: Lạy Chúa Cứu Thế, Chúa đã chịu khổ hình thập giá và sống lại vinh quang để giải thoát muôn người, xin cứu độ chúng con.
(Xin xem các bản đề nghị của Lm. Kim Long và Lm. Dao-Kim)
3. Thánh Vịnh Ðáp Ca: Sẽ tìm hết cách để tất cả cộng đoàn có thể cùng hát, vì Thánh vịnh đáp ca thuộc về phần Phụng Vụ Lời Chúa, và ý Giáo Hội muốn mọi người cùng tham giạ Do đó, nên dùng đúng Thánh vịnh ca ngày lễ hôm đó và dành cho giáo dân phần lặp lại điệp ca Thánh vi.nh. Nếu phải dùng một bài hát, thì nên dùng một bài hát nào được sáng tác dựa trên Thánh vịnh lễ hôm đó. Tránh dùng những bài hát lạc đề, dù bài hát đó haỵ
Ðây không phải là lúc dùng để khoe một giọng hát bằng cách cho đơn ca một bài hát, và chỉ một ca đoàn hoặc một người hoặc một nhóm người hát. Cũng không phải là lúc ưu tiên dành cho ca đoàn hát một bài đặc biê.t. Ðây cũng không phải lúc để hát một bài về mùa Phụng Vụ. Phải là Thánh vi.nh.
4. Những Linh Tinh Khác Người đệm đàn:
Nên xem trước các bài hát sẽ được dùng trong Thánh Lễ. Chuẩn bị những đoạn, những chỗ cần phải lưu ý, nên ghi chú nếu cần. Nếu biết soạn, hoặc chọn hợp âm, thì nên ghi vào bài hát, nhất là những chọn lựa nào sẽ làm cho bài hát hay hơn. Xin nhớ rằng người đệm đàn rất quan trọng trong buổi lễ. Ðối với Phụng Vụ, cần xử dụng lối đệm đàn nghiêm trang, thánh thiện, phù hợp với bài thánh ca và không khí giáo đường. Ðệm đàn theo kiểu phòng trà hay kiểu kích động của nhạc đời rất không phù hợp trong việc cử hành Phụng Vụ.
Cũng nên xem trước để biết dùng hợp âm nào để ca đoàn hoặc cộng đoàn hát cho vừa tiếng, không cao quá cũng không thấp quá.
Tiện đây cũng xin nhắc lại lời khuyên của Hội Ðồng Giám Mục Việt Nam về Thánh Nhạc: (Trích thông cáo số 1 về Thánh nhạc, 24-9-1994)
"Tiếng hát trong Phụng Vụ chiếm ưu thế nên luôn phải rõ ràng, các nhạc cụ khác chỉ là đệm theo nên không bao giờ được lấn át tiếng hát (Tự sắc Tra le solleci-tudini số 16). Không được vuốt tay trên các phím đàn, nhất là organ và pianọ
Có thể dùng organ điện tử trong phụng vụ, nhưng :
- những nút "điệu" chỉ nhắm dùng trong sinh hoạt đờị Do đó, không nên dùng trong phụng vụ. Tuy nhiên, có thể dùng lúc luyện tập để quen giữ đúng nhi.p.
- phải lựa cọn các nút âm thanh thích hợp với thánh ca (ví dụ organ, violin,,,), tránh dùng những âm thanh xa lạ với phượng tự vì sẽ gây chia trí hơn là cầu nguyê.n.
- khi xử dụng các nhạc khí như organ điện tử, guitare, dàn trống, dàn kèn, dàn nhạc hòa tấu... không được dùng các điệu nhạc Jazz và các điệu phát xuất từ đó để đệm cho người hát khi cử hành phụng vụ (Epistula concili ngày 25-1-1966 của Ðức Hồng Y Lercano, in lại trong Enchiridion documentorum instaurationis liturgise, Marietti 1976, số 577, trang 203). Vì các điệu này hầu hết đều có tính cách kích động, huyên náo... có thể thích hợp với các sinh hoạt khác nhưng bất xứng với nơi thánh.
- các hội kèn đồng (kèn tây) khi dùng trong phụng vụ hoặc trong các cuộc rước có liên quan, không được hòa tấu những bản nhạc đời, nhạc thời trang.
- tránh dùng các nhạc cụ đặt trong nhà thờ để luyện tập các bản đờị Thật không hay gì khi qua một nhà thờ mà từ trong nghe vọng ra những bài valse, những "lá thư tình", "dưới ánh trăng", hay "love story"...
Ca Viên
Ca viên là những phần tử thiết yếu trong ca đoàn . Họ phải thi hành trọn vẹn những gì thuộc lãnh vực của mình tùy theo bản chất sự việc và những quy tắc phụng vụ (Hiến Chế về Phụng Vụ Thánh số 28). Vì vậy, họ phải thi hành phận sự của mình với lòng đạo đức chân thành và trong trật tự, phù hợp với tác vụ trọng đại ấy, và đó là điều dân Chúa có quyền đòi hỏi nơi họ (số 29).
Như thế, các ca viên sẽ không tìm đến ca đoàn như một tổ chức vui chơi hoặc một gánh hát trình diễn hoặc một nơi tiêu khiển cho bớt thời giờ trống trảị Với sự hy sinh về thời giờ, công sức, họ hãy thánh hóa công việc của mình khi ca hát phụng sự Chúa và phục vụ cộng đoàn, nhờ thế, họ sẽ thánh hóa người khác bằng việc làm của họ, bằng những gương sáng của họ.
Khi tham dự Thánh Lễ, không gây chia trí cho người khác, không nói chuyện, không mở sách đọc hoặc tìm bài hát (vì đó không phải là giờ làm những công việc ấy), mà phải chăm chú tham dự các lễ nghi phụng vụ một cách sốt sáng. Nên nhớ rằng nếu lo ra, chia trí, tìm bài hát, họ sẽ không thể hoàn thành việc tham dự Thánh Lễ đươ.c.
Ca Trưởng
Ca trưởng là người hướng dẫn và điều khiển ca đoàn hay cộng đoàn khi hát trong phụng vụ. Vai trò của người ca trưởng ảnh hưởng rất lớn trong công việc phụng vụ. Hầu như không khí của buổi lễ, những bài thánh ca được tuyển chọn, cách hát lễ, loại nhạc được chọn, cách đệm nhạc... tùy thuộc phần lớn nơi sự hiểu biết về âm nhạc và kiến thức về phụng vụ của người ca trưởng.
1/ Ca trưởng là người phải biết dùng âm nhạc để sáng tạo lời cầu nguyện: Tuy không phải là linh mục để dâng Thánh Lễ, nhưng ca trưởng có nhiệm vụ quan trọng đối với cộng đoàn trong việc phụng tự. Người ca trưởng phải đọc các bài đọc trước, suy nghĩ về đề tài của ngày lễ, và phải chọn bài thích hợp không những cho ngày lễ, mà còn phải thích hợp cho cộng đoàn. Nhiều khi công việc chọn bài và tập hát cũng làm cho ca trưởng mệt mỏi, băn khoăn cả tuần lễ. Vì thế, ca trưởng nên hội ý với vị linh mục sẽ giảng trong Thánh Lễ, để có thêm ý tưởng trong khi chọn bài hát. Khi những bài hát được hát trong Thánh Lễ một cách nghiêm trang xứng đáng, phù hợp với đề tài bài giảng, sẽ làm tăng thêm lòng sốt sáng của giáo dân. Những bài hát được sáng tác cẩn thận, suy nghĩ hẳn hoi, đôi khi sẽ là những tia sáng cho cộng đoàn hiểu thêm được ý nghĩa của Lời Chúa mà vị linh mục chưa nói hết ra đươ.c. Hoặc trong khi nghe lập đi lập lại một điệp khúc của bài hát cảm hứng từ Thánh Kinh, người nghe cảm nhận được những lời dạy dỗ chỉ bảo từ Thánh Thần, để biết mình sẽ phải làm gì, quyết định gì cho cuộc sống ca mình. Thánh Linh Chúa làm việc không ngừng, qua mọi biến cố, mà chúng ta không thể hiểu thấu đươ.c.
2/ Người ca trưởng không thể sử dụng ca đoàn như một cái máy, phất lên thì hát, bỏ tay xuống thì nghỉ; nhưng phải có nhiều phán đoán trong mọi hoàn cảnh, phải có nhiều tính cách sống động và sáng tạọ Có những lúc phải biết quyết định hợp thời, hợp lý, trong hoàn cảnh tức khắc.
3/ Cho nên ca trưởng cần có tình thân, sự thành thực, tâm hồn cởi mở, có tính xây dựng việc chung hơn là theo ý riêng, tôn trọng ca viên, nên phải biết trầm tĩnh và hiền hậu nhưng cũng biết cương quyết, dù đôi khi rất dễ nổi nóng, bị chạm tự ái, hoặc mất sự kiên nhẫn. Trong rất nhiều trường hợp, ca trưởng không thể tỏ lộ nỗi buồn hay thất vọng, mà vẫn phải vui tuơi, hoặc nghiêm nghị và đầy thần hứng.
4/ Giữ một ca đoàn cho bền bộ và tiến triển không ngừng là một việc đầy gay gọ Sự tiến triển không có nghĩa chỉ về vấn đề âm nhạc hoặc biết thêm nhiều bài hát mới, mà còn phải làm cho ca viên thăng tiến về tinh thần, về sự thánh thiện, về lòng đạo đức. Nhiều người hát trong ca đoàn nhiều năm, nhưng nếu hỏi lại xem mình đã học hỏi thêm được gì, tâm hồn có lãnh nhận được gì, thì suy nghĩ mãi mà không tìm được câu trả lờị Là vì có khi chỉ đi hát vì thích hát, hoặc vì thích một người nào đó trong ca đoàn, hoặc để giải sầu, tiêu bớt thời giờ để tránh trống rỗng nội tâm. Có khi đi lễ nhưng không cầm trí bằng người ngồi duới, vì mình còn bận nói chuyện, lựa chọn bài hát, lo đến nhiều thứ phụ thuộc mà không để ý đến công việc phụng tự, thờ lạy và cầu nguyê.n. Ðôi khi cũng có những bè nhóm, gây chia rẽ nội bộ ca đoàn, áp lực ca trưởng. Nếu không may làm ca trưởng cho một ca đoàn nhiều rắc rối như vậy, có lẽ người ca trưởng cũng mất nhiều hứng khởị
5/ Nguyên tắc chính yếu của vai trò người ca trưởng không phải là để trình bày hay biểu diễn âm nhạc cho thật hay, nhưng là để giúp cộng đoàn dân Chúa cầu nguyện sốt sáng hơn, lãnh hội được Tin Mừng của Chúa, lãnh hội được sứ điệp của Phúc Âm. Trong việc phụng tự, Chúa đòi hỏi chúng ta cầu nguyện sốt sáng, chứ không đòi hỏi chúng ta phải hát cho thật haỵ Do đó, âm nhạc chỉ là phương tiện, chứ không phải là cùng đích của phụng vụ. Vì thế, chúng ta phải tự cầu nguyện chân thành và tự cầu nguyện trước, để chúng ta có một tâm hồn hứng khởi, đưa lòng yêu mến vào trong tiếng hát, vào trong âm nhạc, lời ca, để giúp cộng đoàn cầu nguyện sốt sáng hơn.
6/ Khi chọn bài hát, ca trưởng nên chuẩn bị bằng cách đọc các bài đọc của Thánh Lễ mình phụ trách, hội ý với linh mục, ban phụng vụ, nghiên cứu các sách về phụng vụ. Ðừng để tới phút chót mới chọn vội một bài hát để hát cho qua lần chiếu lệ.
Chọn một bài hát quen, thông dụng, ý nghĩa, thích hợp với ca viên hoặc cộng đoàn thì tốt hơn là chọn bài mới mà chính mình cũng chưa rành.
Thêm lượng và phẩm các bài hát cho ca đoàn hay cộng đoàn, bằng cách chuẩn bị tập trước nhiều lần trước khi hát trong phụng vụ.
Ðừng gây nhàm chán vì gấp gáp, cứ phải chọn những bài thiếu nghệ thuật, tư tưởng rỗng tuếch, mà hát đi hát lạị
7/ Tư cách đứng đắn là một trong những tiêu chuẩn để chọn ca trưởng. Ðưng đắn trong cách cư xử, trong cách ăn mặc, đầu tóc... Cử điệu xứng đáng với phụng vụ, không yểu điệu, làm le, gây chia trí.
8/ Quy luật vàng của người ca trưởng là:
Tối thiểu làm chia trí, tối đa gây kết quả tốt. Khi một câu nói đã đầy đủ ý nghĩa, đừng giải nghĩa dài dòng. Khi một lời đã đầy đủ ý nghĩa, đừng dùng một câu để giải thích. Khi một cử điệu đã đủ ý, đừng dùng lời nóị Khi một cái nhìn đủ ý thì đừng dùng cử điệụ
9/ Ca trưởng nên bàn với người đệm đàn về nhạc dẫn nhập, hoặc xen giữa các phiên khúc. Nhạc dạo mở đầu thì dạo theo tiết điệu bài hát đó, hoặc là nhịp điệu, hoặc là hòa âm, để người hát dễ vào nhi.p. Khi tiếng nam hát, hoặc ca đoàn hát buổi chiều, buổi tối, có thể để hát cao hơn buổi sáng sớm, hoặc chỉ tiếng nữ hát.
10/ Ðiều khiển: Khi điều khiển nhóm nhỏ, không cần phải cử động quá đáng; chỉ cần hoạt động trong chu vi nhỏ Trái lại, khi giữ nhịp cho nhóm lớn, cử chỉ cần rõ ràng, minh bạch, dễ hiểụ Có thể hoạt động trong một chu vi lớn hơn, nhưng đừng quá lố bịch, mà thoải mái dễ dàng cho mình và cho ca viên. Xin nhớ rằng muốn dùng các cử điệu cho rõ ràng, nhiều kết quả, thì lại càng phải tiết kiệm năng lực, cũng như phải bớt những cử điệu phức ta.p. Ðừng cử động thân mình như múa vũ.
Ða số chúng ta không phải là những thiên tài, được sinh ra để làm ca trưởng, nhạc trưởng, nên chúng ta phải học và thực hành thường xuyên những gì chúng ta đã biết. Chính kinh nghiệm sẽ cho chúng ta biết phải lựa chọn những cách điều khiển nào thích hợp với khả năng của chúng ta và thích hợp với trình độ ca đoàn của mình. Người ca trưởng là người ra tín hiệu, mà các ca viên là những người nhâ.n. Nếu tín hiệu được phát đi gọn ghẽ, đầy đủ, rõ ràng, người nhận sẽ dễ dàng nhận được một cách chính xác. Nếu những tín hiệu của một người ca trưởng phát đi luôn luôn được nhận một cách chính các, thì đó là người nhạc trưởng, ca trưởng giỏi vậỵ
Lm Dao Kim
God Bless You |
|
|