|
HoangHung
NC/CT
1237 Posts |
 Posted - 12/17/01 : 13:29
|
Thân thế & sự nghiệp Nhạc Sư Hải Linh
Phanxicô Trần văn Linh (4/10/1920 - 6/1/1988)
I. Thời thơ ấu:
Sinh ngày 4 tháng 10 năm 1920 tại Ứng Luật, Phát Diệm (Ninh Bình). Ngày sinh nhằm lễ kính Thánh Phanxicô thành Assisi, nên hai cụ chọn Thánh nhân làm bổn mạng cho Nhạc sư. Nhưng trong giấy khai sinh lại ghi là ngày 30/10/1920.
Nhạc sư hải linh là người con thứ 2 của cụ cố Trần Đức Minh và Nguyễn Thị Lan (thường gọi là cố Chánh Minh). Cụ thân sinh có 4 con trai và 3 con gái. Ngoài Nhạc sư hải linh, Linh mục Trần Đức Hoan là con trai thứ tư. Thân phụ làm nghề đắp tượng. Thân mẫu là một bà ''quản'' phụ trách việc dâng hoa, ngắm lễ, dâng hạt... tại nhà thờ Lưu Phương, Phát Diệm. Chính lời kinh, tiếng hát của thân m ẫu và bàn tay điêu khắc nghệ thuật tinh vi đã là những nhân tố chính, tác thành nên một hải linh biết rung cảm, biết say sưa đắm đuối trong suối nhạc, nguồn thơ...
II. 1931 - 1944:
Năm 1931, dâng mình cho Chúa tại Giáo xứ Đại Đê (Bùi Chu) do sự bảo trợ của Cha già Trác. Cha già đổi tên là Trần Đức Trị.
1932-1934: nhập trường thử Trung Linh (Bùi Chu). Thời gian này đã tỏ ra rất say mê và có năng khiếu về âm nhạc, coi âm nhạc là nguồn sống. Trong khoảng thời gian này, tuy chưa biết gì về nhạc lý nhưng đã bắt đầu sáng tác theo nguồn cảm hứng.
1935-1936: nhập Tiểu Chủng Viện Ninh Cường (Bùi Chu).
1937-1938: giúp xứ An Bài\.
1940-1945: Giáo sư trường Thầy giảng Bùi Chu. Bắt đầu sáng tác từ đây. Năm 1944, viết đoản khúc đầu tiên ''Mẹ ơi! đoái thương xem nước Việt Nam''. Cùng với Vũ Minh Trân sáng tác và xuất bản Tuyển Tập Ca Vịnh về Đức Mẹ Đặc biệt về dâng hoa bài Au Paradis cũng được sáng tác trong thời gian này. Cùng với Vũ Minh Trân và các bạn hữu thành lập nhạc đoàn sao mai. Đóng góp cho Nhạc Đoàn này gồm các Thầy như: Nguyễn Quang Lãm, Thăng Ca (Ngô Duy Linh), Thiên Hương (Lê văn Tế), Võ Thanh (Vũ Đình Trác), Thiên Phước Hồ Khanh (Trần Thái Hiệp), Hương Trinh (Thiện Cẩm), Đinh Vương Tịnh, Đinh Vương Trung, Đỗ Văn Qúy, Phạm Liên Hùng.
III. 1945 - 1950:
Mùa Giáng Sinh 1945, sáng tác bản Thánh ca bất hủ hang belem. Đây có thể coi như khởi điểm nguồn sáng tác phong phú trải dài suốt 42 năm. Bản nhạc hang belem đã được chính ông Minh Châu Đỗ Minh Phúc lo việc ấn loát và phát hành. Nhạc sư Hải Linh gởi lên thủ đô Hà Nội ít bản để phổ biến, đồng thời chính tác giả đem theo bản nhạc về Phát Diệm. Thánh lễ nửa đêm Giáng Sinh, Nhạc sư Hải Linh điều khiển Hội Ca Vịnh Nhà Thờ Chính Tòa Phát Diệm hợp xướng bản hang belem. Cũng trong Thánh lễ này, Đức Giám Mục Phạm Ngọc Chi (bấy giờ ngài là Linh mục Giám đốc Đại chủng viện Phát Diệm) điều khiển các Đại chủng sinh Phát Diệm hợp xướng bản tìm hang đá của Linh mục Phương Linh mới sáng tác trước đó ít ngày. Ngay sau Thánh lễ, cha bề trên Phạm Ngọc Chi tới gặp Thầy Hải Linh và khen ngợi: ''...bản nhạc của Thầy là một tuyệt tác. Hãy tiếp tục nghiên cứu âm nhạc và sáng tác thêm...''. Kể từ đó, Ngài bắt đầu lưu ý đến tác giả bản nhạc bất hủ này\.
Thực sự bắt đầu nghiên cứu âm nhạc, sáng tác thêm một số nhạc phẩm nổi tiếng: chiến sĩ phúc âm, tiếng nhạc oai hùnG, hương quê, thanh niên ca, xuân bính tuất. Tất cả những nhạc phẩm này được phổ biến rộng rãi và được đón nhận cách nồng hậu\.
IV. 1950 - 1956:
Năm 1950: Tòa Thánh đặt cử Đức Cha P.M. Phạm Ngọc Chi cai quản Giáo Phận Bùi Chu. Về trọng nhậm địa phận, công việc đầu tiên là Ngài tuyển chọn 50 tu sĩ, chủng sinh đi ngoại quốc học các ngành chuyên biệt. Thầy Hải Linh được cử đi học về âm nhạc tại Rome. Tuy nhiên, trước khi đi Rome, thầy Hải Linh lên Hà Nội gặp Thẩm Oánh và một số nhạc sĩ để bàn thảo một hướng đi mới\.
Học tại Âm Nhạc Viện ở Rome một thời gian ngắn, rồi sau đó qua Paris (Pháp) cư ngụ chung trong một căn nhà với Linh Mục Kim Định tại 21 Rue Beaurepaire, Paris X. Trọn vẹn 6 năm, học tại trường Nhạc cesar franck (một trường nổi tiếng dạy về sáng tác) và institute gregorien de paris (chuyên dạy về Bình ca). Tốt nghiệp các văn bằng composition musicale, chef de choeur, diplome de chant gregorien với luận án la couleur vietnamienne dans le chant gregorien (Màu sắc Việt Nam trong Bình ca).
Theo lời thuật lại của Linh Mục Nhạc sĩ Hoàng Kim thì Giáo sư guy de lioncourt, Giám đốc Nhạc viện cesar franck đã nói: ''...trong suốt cuộc đời dạy học của tôi, tôi chỉ gặp được 2 thiên tài: đó là hải linh và kishio hirao (Trưởng ban nhạc Đài phát thanh Tokyo, Nhật Bản)''.
Thời gian này, sáng tác trường ca Ave Maria. Tất cả những sáng tác sau này đều nằm trong 2 chủ đề: tôn vinh thiên chúa & tán tụng quê hương.
V. 1956 - 1960:
Về Việt Nam, dạy Hợp ca tại Nhạc viện Sài gòn. Thành lập Ca đoàn hồn nước. Trong thời gian này sáng tác những nhạc phẩm: ra đời - đà lạt trăng mờ - duyên kỳ ngộ - chuỗi cười - tiếng thu - hò non nước - nhạc việt - cóc quân - chinh phụ ngâm - cung đàn bạc mệnh - lòng mẹ - nữ vương hòa bình.
Mùa Giáng Sinh năm 1957, ca đoàn hồn nước ra mắt lần đầu tại rạp Thống Nhất (Sài gòn) với bản trường ca ave maria dưới quyền điều khiển của Nhạc sư Hải Linh.
Năm 1958, Ca đoàn hồn nước chính thức ra mắt tại Thảo Cầm Viên Sài gòn. Nhạc phẩm đà lạt trăng mờ được trình tấu với phần nhạc đệm do Ban nhạc Đại Hòa Tấu New York của Nhạc Trưởng sherman dưới quyền điều khiển của Nhạc sư Hải Linh.
Năm 1959, điều khiển Ca đoàn hồn nước trong Thánh lễ Đại Trào đại hội thánh mẫu toàn quốc. Bài nữ vương hòa bình được giải nhất trong dịp này.
Vi. 1961 - 1970:
Năm 1961 đi Hoa Kỳ khảo cứu về Âm Nhạc và Giáo Dục. Tại đây, Nhạc sư Hải Linh có dịp ra mắt nhạc giới Hoa Kỳ với nghệ thuật điều khiển hợp ca độc đáo và tinh vi, được các Nhạc trưởng, nhạc công và thính giả Hoa Kỳ hết lời ca ngợi. Trong thời gian này, dạy một ít giờ tại Viện Ngôn Ngữ Đông Phương ở California\.
Vii. 1970 - 1975:
Năm 1970 rời Hoa Kỳ qua Paris (Pháp) rồi về thẳng Sài gòn do lời mời của Hội Đồng Giám mục Việt Nam để thực hiện những dự tính về Âm Nhạc.
1970 - 1975: Giáo sư Âm Nhạc tại Đại học Đà Lạt. Phát triển và đưa Ca đoàn hồn nước tới một trình độ nghệ thuật tinh vi. Hoàn tất được 40 lớp Ca Trưởng tại Sài gòn và Đà Lạt. Thực hiện xong một giờ hợp ca 1 & 2.
Năm 1972, đại hội thánh nhạc toàn quốc khai diễn tại trường Lasan Taberd, Saigon do Ủy Ban Thánh Nhạc tổ chức. Nhạc sư Hải Linh điều khiển Ca đoàn hồn nước và Ca đoàn Đại Hợp Xướng Liên tu sĩ. Sự trở lại trên bục điều khiển sau 12 năm vắng bóng đã đem lại niềm tin tưởng, niềm phấn khởi cho nhiều giới yêu chuộng nghệ thuật Âm Nhạc. Thời gian này, sáng tác thêm thằng bờm - ra khơi - ngài là thiên chúa ((Kinh Te Deum)...
Viii. 1975 - 1986:
Tiếp tục dạy sáng tác, ca trưởng tại tư gia. Sáng tác thêm những nhạc phẩm hồng ân thiên chúa - tán tụng hồng ân - bến thiên đàng - khúc ca mặt trời - trường ca các tạo vật - vinh danh thiên chúa - yêu con đời đời - con bướm trắng - tình nước non - hoan ca mùa trường xuân - chúa khởi thắng - Bộ lễ nữ vương hòa bình - chúc tụng thánh giuse - Hòa tấu khúc chuông hòa bình...
Các mùa Giáng Sinh 1976, 1977, 1978 đều hướng dẫn cho các môn sinh tổ chức những chương trình cầu nguyện Thánh ca tại các trung tâm sinh hoạt công giáo Sài gòn. Đặc biệt, mùa Giáng Sinh 1979, nhờ sự giúp đỡ của cha sở Nhà thờ Huyện Sĩ, Nhạc sư Hải Linh đã tổ chức một đêm thánh ca giáng sinh mang tầm mức quy mô và rộng lớn. Sau đó, tiếp tục tổ chức những buổi cầu nguyện Thánh ca tại Dòng Phanxicô Đakao (Sài gòn) nhân dịp kỷ niệm 800 năm sinh nhật Thánh Tổ phụ dòng. trường ca các tạo vật (bản dịch của Linh mục Vũ Đình Trác) được hoàn thành và trình tấu dịp này\.
Mùa Giáng Sinh 1980, trong khi đang hướng dẫn các ca trưởng, các môn sinh để tổ chức đêm cầu nguyện Thánh Ca thần nhạc lên ngôi, quy tụ hầu hết các ca đoàn lớn tại Sài gòn thì biến cố đau thương xảy tới: Vụ án Đắc Lộ (Dòng Tên) đã làm tê liệt hầu hết các ca đoàn. Biến cố nói trên chỉ xảy ra trước Giáng Sinh 1980 có một tuần lễ.
Kể từ sau biến cố này, Nhạc sư Hải Linh âm thầm rút vào bóng tối. Tuy nhiên vẫn tiếp tục dạy sáng tác và ca trưởng cho từng nhóm nhỏ do các giáo xứ gởi đến. Hoàn chỉnh 2 tác phẩm để đời:
1/ lối viết thoáng mỏng - Trình bày một hướng sáng tác độc đáo, nói lên nét đẹp thanh thoát nhẹ nhàng của Á Đông, đặc biệt là Việt Nam. Trình bày lối viết nhạc Việt không cầu kỳ, rườm rà, đồ sộ như nhạc Tây phương. Nhạc sư nhận định: Thế giới ngày nay đang đi tìm một cái gì nhẹ nhàng thanh thoát đáp ứng với nguyện vọng thâm sâu của tâm hồn sau những lúc cảm thấy bấn loạn và bất an. Trong những giờ dạy sáng tác, Nhạc sư Hải Linh luôn luôn nhấn mạnh đến yếu tố này cho các môn sinh.
2/ trình tấu sống động - Nội dung hướng dẫn phương cách để điều khiển một Ban Hợp Ca sao cho đạt tới một trình độ nghệ thuật tinh vi. Làm sao có thể diễn tả được cái hồn của bản nhạc.
Cả 2 tác phẩm này hiện nay đang được thảo luận và tìm phương tiện để ấn hành cùng với những nhạc phẩm của Nhạc sư Hải Linh.
ix. 1986 - 1987:
Sau khi hoàn tất mọi thủ tục, trở lại Hoa Kỳ. Tới San Francisco hồi 8 giờ tối ngày 19 tháng 5 năm 1986. Do sự chuẩn bị và sắp xếp của Linh Mục Nhạc sư Ngô Duy Linh, hồi 10 giờ 30 tối ngày 20 tháng 5 năm 1986 đặt chân tới New Orleans, ngụ tại căn nhà số 3876 Eastview Dr., Harvey, Louisiana (nơi đây có các Cha Ngô Duy Linh, Vũ Hân, Phạm văn Tuệ). Không kịp nghỉ dưỡng sức vì chỉ 2 tuần sau, phải tập dượt gấp gáp cho ca đoàn Hợp Tuyển Việt Nam tại New Orleans kịp trình diễn Thánh ca trong hội nghị thánh nhạc hoa kỳ vào chiều ngày 1/7/1986. Đây là buổi điều khiển đầu tiên sau 16 năm rời Hoa Kỳ. Trong buổi trình diễn này, Nhạc sư Hải Linh đã được 800 ca nhạc sĩ, nhạc công Hoa Kỳ tán thưởng nồng nhiệt. Đây là thành phần cử tọa nghiêm chỉnh, chọn lọc, với một trình độ âm nhạc có tầm vóc. Sau khi trình diễn, Linh mục Giám đốc Ủy Ban Phụng vụ Thánh nhạc Hoa Kỳ, cha Virgil C. Funk đã khiêm tốn đến chào mừng Nhạc sư Hải Linh: ''...tất cả đều dưới bàn tay của ông. Tôi không biết phải dùng những lời cho xứng đáng. Ông nên đưa ca đoàn Việt Nam đi trình diễn Thánh ca trên nước Mỹ. Chúng tôi sẽ giúp đỡ ông...''.
Từ tháng 8 năm 1986 tiếp tục mở những lớp huấn luyện ca trưởng tại New Orleans, California, Portland Oregon, Dòng Đức Mẹ Đồng Công Missouri, Dallas-Fort Worth (Texas). Trong thời gian này, sáng tác những bản Thánh Ca chuẩn bị cho dịp lễ phong Thánh: kính mừng các thánh tử đạo việt nam, bài ca khải hoàn.
Mùa Giáng Sinh 1986, hướng dẫn và cố vấn cho các buổi trình diễn Thánh ca Giáng Sinh tại California. Ngoài ra, điều khiển ca đoàn La Vang tại Portland, Oregon trong Thánh lễ Đại trào 2 kỳ hành hương 1986, 1987.
Nhân dịp Địa phận Thái Bình mừng kỷ niệm 50 năm thành lập, nhạc sư Hải Linh qua Houston, gặp gỡ hướng dẫn các ca đoàn tại đây. Đã có chương trình mở lớp huấn luyện ca trưởng tại vùng Houston.
Tháng 7/1987 rời Portland, Oregon về Missouri giúp Ban Thánh Nhạc và mở lớp ca trưởng tại Dòng Đức Mẹ Đồng Công. Điều khiển ca đoàn Tổng Hợp trong Thánh lễ Đại Trào ngày Thánh Mẫu tháng 8/1987.
Dịp Thanksgiving cuối tháng 11/1987, mở lớp ca trưởng tại Dallas-Fort Worth. Rời Dallas-Fort Worth trong một tâm trạng phấn khởi và tươi vui. Chuẩn bị cho lớp ca trưởng tại Houston theo yêu cầu của giới trẻ tại đây...
Do lời mời của Linh mục Nhạc sư Ngô Duy Linh, Nhạc sư Hải Linh đã nhận lời hướng dẫn phần nghệ thuật các bản Thánh ca trong Thánh lễ đêm Giáng Sinh tại họ Đức Mẹ Lên Trời, Avondale, Louisiana. Điều khiển cộng đồng hợp xướng bản Hang Bê Lem. Đây la lần điều khiển và đệm phong cầm cuối cùng trong cuộc đời.
x. 1988:
Hồi 5 giờ chiều ngày 5 tháng 1 năm 1988 rời New Orleans đi Los Angeles, California chuẩn bị tập hát dịp Lễ Phong Thánh. Trước khi tới Los Angeles, máy bay ngưng ở Dallas một thời gian ngắn, gặp và nhắn nhủ anh em nhóm Dallas-Fort Worth.
Đêm 5/1/1988 tới Los Angeles trong một trạng thái mệt mỏi vì tuổi đã cao và phải ngồi trên máy bay lâu giờ. Trải qua một đêm trằn trọc, mất ngủ...
Ngày 6/1/1988, mệt mỏi và muốn tới phòng mạch Bác sĩ. Sau những giây phút đau đớn dồn dập, Nhạc sư Hải Linh từ trần hồi 6 giờ 30 chiều (giờ địa phương) tại bệnh viện Fountain Valley, California\.
Linh cửu được đặt tại Nhà Quàn, Hội Việt Nam Tương Tế (Nghĩa Trang Melrose Abbey, 2302 South Manchester, Anaheim, California).
Thánh lễ tiễn đưa cử hành vào lúc 5 giờ 15 chiều thứ Tư ngày 13 tháng 1 năm 1988 tại Thánh đường Saint Callistus (Cộng đoàn Tam Biên) 12921 Lewis St., Garden Grove, California\.
Di chuyển linh cửu về New Orleans, Louisiana trên chuyến bay số 798 Delta Airlines. Máy bay rời Los Angeles hồi 12:20PM (giờ địa phương) tới New Orleans lúc 5:44PM (giờ địa phương) ngày 14 tháng 1 năm 1988.
Thánh lễ cầu nguyện được cử hành tại Westside Funeral Home, Westbank Expressway, Marrero, Louisiana vào hồi 5 giờ chiều ngày 15 tháng 1 năm 1988.
Hồi 9 giờ sáng ngày 16 tháng 1 năm 1988 chuyển linh cửu từ Westside Funeral Home tới Nguyện đường Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, Avondale, Louisiana (nơi cha Ngô Duy Linh làm quản nhiệm). Phần cầu nguyện Thánh Ca tưởng niệm và Thánh lễ đồng tế trọng thể đã được diễn tiến từ 10 giờ đến 12 giờ 30 trưa. Sau đó, chuyển linh cửu ra nghĩa trang Avondale. Phần mộ tọa lạc tại:
Restlawn Park Cemetery
Garden of Family Devotion
Block H, Square G
Plot 22, Lot 2
|
|
Nhạc Sư Phanxicô Hải-Linh
